ทบทวนเรื่องน่าสนใจ : เลือดกำเดาไหล (NEJM 2021;384:944-s1)
1. เกือบทั้งหมดมีจุดเลือดออกทางด้านหน้า หยุดง่ายและไม่อุดกั้นทางเดินหายใจ มีเพียงส่วนน้อยที่ออกมาทางด้านหลังที่หยุดเลือดยากและมีโอกาสอุดกั้นทางเดินหายใจ ถ้าผู้ป่วยรู้สติดีก็ไม่ยากนัก แต่ถ้าผู้ป่วยหมดสติหรือไม่รู้ตัวเช่นอุบัติเหตุ จะเพิ่มความอันตรายมากขึ้น
2. ความสำคัญของเลือดกำเดาไหลไม่ใช่การหยุดเลือดเป็นอย่างแรก แต่ต้องคิดถึงโอกาสทางเดินหายใจอุดกั้น ถ้าเลือดออกมากหรือมีอุบัติเหตุกระดูกหัก หรือหมดสติ ประการที่สองคือ ปริมาณเลือดที่ออกมาจะอันตรายจนกระทบระบบไหลเวียนเลือดหรือไม่ ส่วนใหญ่ก็ไม่กระทบ ยกเว้นออกด้านหลังจมูก
3. การปฐมพยาบาลที่ง่ายที่สุดคือ ใจเย็น ๆ ใช้นิ้วมือเราเองบีบจมูก หายใจทางปากแทน ก้มหน้าลงจะได้ไม่สำลักเลือดลงคอ ไม่กลืนเลือดลงไป บีบอย่างต่อเนื่องใช้เวลาประมาณ 10-15 นาทีเลือดจะหยุดเองได้ ไม่ต้องไปหาน้ำแข็งหรือผ้าเย็นมาประคบ ในกรณีเลือดออกไม่หยุด ถึงเวลาไปหาหมอได้แล้วครับ
4. เมื่อเราไปโรงพยาบาลคุณหมอจะหาจุดเลือดออก โดยการใส่อุปกรณ์เข้าไปดู ถ้าพบจุดเลือดออกก็จะใช้ยาทำให้เลือดหดตัวเฉพาะที่ ตรงจุดเลือดออก อาจจะต้องระวังในผู้ป่วยโรคหัวใจ แต่ข้อมูลจากการศึกษาออกมาว่าผลข้างเคียงก็ไม่ได้ต่างไปจากคนที่ไม่เป็นโรคหัวใจ
5. ในกรณีข้อ 4 ไม่หยุดหรือไม่พบจุดเลือดออก คุณหมอจะทำการใส่อุปกรณ์เข้าไปอุดช่องจมูก (nasal packing) เพื่อให้อุปกรณ์นั้นไปกดจุดเลือดออกและกระตุ้นกระบวนการแข็งตัวของเลือด ซึ่งมีทั้งอุปกรณ์ที่ละลายได้เองและแบบที่ไม่ละลายต้องมาเอาออกอีกครั้ง
6. ประเด็นสำคัญคือ หากเกิดเลือดกำเดาออกบ่อย ๆ โดยไม่มีเหตุอันพึงทำให้เกิด ต้องหาสาเหตุครับ ไม่ว่าจะเป็นการอักเสบโพรงจมูก หลอดเลือดฝอยผิดปกติ การแข็งตัวของเลือดผิดปกติ เนื้องอก หรือเลือดออกแล้วหยุดยาก ต้องทำหัตถการ อันนี้ก็ควรเข้ารับการตรวจหาเหตุครับ
7. หากกรณีเลือดไม่หยุดจากวิธีง่าย ๆ พื้นฐาน คุณหมออาจต้องทำ posterior nasal packing คือต้องหลังอุดด้านจมูกด้วย ซึ่งยุ่งยากและเสี่ยงต่อการเกิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบ ไซนัสอักเสบ ยิ่งกับผู้ป่วยกระดูกใบหน้าหักหรือกะโหลกแตก หรืออาจต้องผูกหลอดเลือด ใช้สารกาวไปอุดหลอดเลือด วิธีเหล่านี้หยุดเลือดได้ดีจริงแต่ทำยากและโอกาสเกิดผลแทรกซ้อนสูง
8. สำหรับผู้ป่วยที่กินยาต้านเกล็ดเลือด หรือยาต้านการแข็งตัวของเลือด สามารถใช้วิธีมาตรฐานทั่วไปในการหยุดเลือดเช่นกัน แต่ต้องลดขนาดหรือหยุดยาในช่วงที่เลือดออก และปรึกษาคุณหมอที่จ่ายยาว่าจะกินยาต่อไปแบบใด ต้องปรับแบบใด อันนี้ไม่แนะนำให้หยุดหรือปรับยาเองครับ
9. ถ้าไม่มีหลักฐานของการติดเชื้อที่ชัดเจน หรือมีอาการช็อกติดเชื้อ การใช้ยาฆ่าเชื้อยังเป็นที่ถกเถียงกัน แม้ข้อมูลที่มีจะบอกว่าไม่เกิดประโยชน์แต่ว่าคุณภาพหลักฐานยังไม่หนักแน่นสมบูรณ์มากนัก
10. อยากเลือดหยุดก็แค่บีบ ถ้าอยากจีบ...ถามแฟนหนูตรงนั้นก่อนนะค้า
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น