1. ต้องใช้การรักษาสองแบบเสมอคือการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม และการใช้ยา จะใช้อย่างใดอย่างหนึ่งไม่ได้
2. การรักษานั้น จะคำนึงถึงสิ่งต่างๆเหล่านี้ หมอต้องตกลงกับคนไข้ดีๆครับ แต่ละคนปวดข้อไม่เหมือนกัน
2.1 ปัจจัยเสี่ยง นน.ตัว การใช้ข้อผิดวิธี การรักษาต้องคิดถึงประเด็นนี้และแก้ไขให้ดี
2.2 ปัจจัยทั่วไป เช่นโรคประจำตัว การรักษาต้องไม่ไปทำให้โรคประจำตัวแย่ลง เช่นกินยาแก้ปวด COX2 แล้วอาจมีปัญหาในผู้ป่วยโรคหัวใจได้
2.3 ความรุนแรง อาจต้องเลือกใช้ยาที่บรรเทาปวดได้ดี แต่ผลข้างเคียงก็สูงตาม
2.4 มีข้ออักเสบ ปกติแล้ว เข่าเสื่อมมักจะไม่ค่อยอักเสบรุนแรง ถ้ามีการอักเสบรุนแรงอาจต้องคิดถึงโรคอื่นๆด้วย หรืออาจต้องเจาะข้อ
2.5 ตำแหน่งข้อ ก็จะออกแบบ ท่าทางการทำงาน ท่าทางการกายภาพที่ถูกต้อง
3. การรักษาแบบไม่ใช้ยา ต้องทำเสมอและตลอดไป ได้แก่ การควบคุมน้ำหนัก การออกกำลังกาย ฝึกกล้ามเนื้อขา ที่หมอจะให้ นั่งหลังตรงบนเก้าอี้ เกร็งเข่า เหยียดตึงค้างไว้ครั้งละ 10 วินาที เซ็ทละ 10ครั้ง ครั้งละ 3-5 เซ็ท หรือจะเรื่องอย่ายกของหนัก หรือถ้าปวดมากก็ให้ใช้ สนับเข่าช่วยได้ครับ
4. ใช้ยาพาราเซตามอลก่อนเสมอ ใช้เวลาปวดครั้งละ 1 เม็ดก็พอ หรือถ้าท่านตัวใหญ่ ก็เม็ดครึ่ง กินมาก 15-20 เม็ดต่อวันก็อาจมีผลเสียได้ครับ การออกกำลังในข้อ 3 ก็จะช่วยลดอาการปวด ทำให้ใช้ยาลดลงได้
5. ยาทาภายนอก ทาถูๆ ก็ช่วยได้นะครับ มีผลข้างเคียงน้อยมากด้วย เช่น ยาหม่อง ครีมทาของพวกนักกีฬา น้ำมันมวย หรือสมุนไพร capsaicin cream ที่สกัดจากพริกครับ
6. การใช้ยาแก้ปวดลดการอักเสบ NSAIDs ใช้เมื่อลองพาราเซตามอลแล้วไม่ได้ผล (อย่าลืม ข้อ 1) โดยอาจใช้ยากลุ่ม COX-2 ที่มีผลต่อทางเดินอาหารน้อยกว่า คือยาแก้อักเสบกลุ่ม -coxib ทั้งหลาย หรือใช้ยากลุ่มเดิมและให้ยาลดกรดร่วมกัน
7. ยาแก้ปวดที่เสพติด เช่น ยามอร์ฟีน หรือ อนุพันธ์ของฝิ่น มอร์ฟีน เช่น ทรามอล เพทีดีน จะใช้เมื่อยาในข้อ 4-5-6 ใช้ไม่ได้ผลแล้วเท่านั้น และต้องระวังการติดยาด้วยครับ
8. ยากลุ่มที่ไปปรับเปลี่ยนตัวโรค (SYSADOA) เช่นที่โฆษณากันมาก ฉีดสารหล่อลื่น น้ำข้อเทียม คือยากลุ่ม chondroitin, glucosamine, hyarulonic ใช้ลดปวดได้ #แต่ต้องในช่วงระยะแรกๆของโรคครับ ถ้าเสื่อมมากๆก็จะได้ประโยชน์จากยาน้อยมาก และต้องใช้ร่วมกับการรักษาในข้อข้างบนด้วยครับ
9. ถ้ามีอาการอักเสบ ปวดมาก ข้อบวม จับดูร้อนมาก ขยับแล้วปวดมากๆ อาจพิจารณาฉีดยาสเตอรอยด์เข้าข้อได้ #แต่ต้องแยกจากข้ออักเสบติดเชื้อก่อน "เสมอ" นะครับ
10. ถ้าผิดรูปมาก ปวดมาก มีข้อห้ามการใช้ยา ก็ควรเข้ารับการผ่าตัดครับ ไม่ว่าจะเป็นการปรับผิวข้อ แต่งโครงสร้าง หรือใส่ข้อเทียม
จากบทความ ยาที่ใช้บ่อยในโรครูมาติก ของ อ.รัตนวดี ณ นคร ในตำราอายุรศาสตร์สัญจรเล่ม 2 นำมาปรุงให้เข่าใจง่ายๆครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น