ขาดยาวัณโรค ทำอย่างไร
ข้อสำคัญที่สุดของการรักษาวัณโรค คือ การกินยาให้สม่ำเสมอ ตรงตามกำหนด เพราะจะทำให้ประสิทธิภาพการรักษาสูงมาก ลดโอกาสการเกิดเชื้อดื้อยาลงได้มาก และลดการแพร่กระจายเชื้อ เราถึงกับมีวิธี Direct Observed Treatment คือ มีพยานรู้เห็นและบันทึกการกินยาเป็นหลักฐาน (อย่างกับผิดโทษอาญาเลย) ตามทฤษฎีในฝัน จะต้องเป็นบุคลากรทางสาธารณสุขเป็นพยาน แต่..หมอสั่งกินยาวัณโรคก่อนนอนกันหมด เราจะมีบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุขท่านใด ไปตรวจสอบให้ท่านในห้องนอนกันเล่าครับ
ทางที่ดีคือ ซื่อสัตย์และเคร่งครัดกับตัวเองเพียง 6 เดือน แต่บางครั้งก็มีเหตุบางอย่างทำให้การรักษาไม่ต่อเนื่อง แล้วเราจะทำอย่างไร (treatment after interruption) ตามแนวทางการควบคุมวัณโรคประเทศไทย ปี 2561 โดยสำนักวัณโรค กรมควบคุมโรค
1. ต้องเข้ารับการประเมินอาการ ตรวจเสมหะ และเอ็กซเรย์ปอด ส่งทดสอบหาการดื้อยา ทำแบบนี้ทุกครั้งก่อนพิจารณารักษาต่อเนื่องหรือไม่
2. การพิจารณารักษาต่อเนื่องจากเดิม จะทำเมื่ออาการและผลการตรวจต่าง ๆ ไม่แย่ลง
3. ในกรณียังอยู่ในช่วงการให้ยาสี่ชนิด ในช่วงสองเดือนแรก (intensification phase) ให้พิจารณาระยะเวลาที่ขาดยาไป
- หากขาดยามาไม่เกิน 14 วัน ให้พิจารณาข้อ 1 และข้อ 2 ถ้าปกติก็ให้รักษาต่อ นับต่อจากเดิม
ยกเว้น การนับต่อไป ทำให้ระยะเวลาในช่วง intensification phase ใช้เวลามากกว่าสามเดือน จะให้เริ่มการรักษาใหม่
- หากขาดยามาเกิน 14 วัน ให้เริ่มต้นรักษาใหม่
4. ในกรณีพ้นช่วง intensification phase ไปแล้ว (หมายถึงมีการติดตาม การตรวจเสมหะและเอ็กซเรย์ปอด เมื่อสิ้นสุดเดือนที่สองแล้วด้วย) ให้พิจารณานับระยะเวลาทั้งหมดของการได้ยา รวมสองเดือนแรกด้วย
- ถ้ารักษามาแล้วมากกว่า 80% ของระยะเวลาการรักษาทั้งหมด ให้พิจารณาข้อ 1 และข้อ 2 ถ้าปกติดีจึงกินยาต่อไป และนับเวลาต่อจากที่ขาดการรักษาได้
- ถ้ารักษามาไม่เกิน 80% ของระยะเวลาในการรักษาทั้งหมด ให้ดูระยะเวลาที่ขาดยา
* ถ้าขาดยามามากกว่า 3 เดือน ให้เริ่มการรักษาใหม่ทั้งหมด
* ถ้าขาดยามาไม่เกิน 3 เดือน ให้พิจารณาข้อ 1 และข้อ 2 ถ้าปกติ จึงให้ยาต่อจากเดิม นับเวลาต่อจากเดิม ยกเว้น การนับต่อไป ทำให้ระยะเวลาทั้งหมดในการให้ยาเกิน 9 เดือน จะให้เริ่มการรักษาใหม่
ยุ่งยากและวุ่นวาย ต้องใช้ทรัพยากรการรักษาเพิ่มเติม การตัดสินใจร่วมกันของหมอกับคนไข้ อีกทั้งต้องแก้ไขด้วยว่า ทำไมคนไข้จึงขาดยาและหยุดการรักษา อาจกินไม่ไหว อาจมีผลข้างเคียง บ้านไกลมาตามนัดไม่ได้ หรือมีความเชื่อที่ผิด ตรงนี้คือต้นเหตุของสิ่งที่เกิด กรุณาอย่าลืมแก้ไขประเด็นนี้
ดังนั้น การรักษาต่อเนื่อง ย้ำความสำคัญตั้งแต่แรกจึงเป็นวิธีที่ดีที่สุดครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น