"คุณหมอ เสลดของอิชั้นก็ไม่เจอวัณโรค ทำไมถึงว่าอิชั้นเป็นวัณโรคล่ะ"
การวินิจฉัยวัณโรคในยุคปัจจุบันเรามีหลายวิธีแล้วนะครับ นอกเหนือจากการย้อมสีเสมหะด้วยสีทนกรด คำวินิจฉัย smear negative pulmonary tuberculosis หรือวัณโรคปอดชนิดเสมหะย้อมเชื้อไม่เจอ จึงเป็นคำจำกัดความที่ติดมาตั้งแต่ยุคเราวินิจฉัยด้วยการย้อมสีเท่านั้น
ปัจจุบันหากเราสงสัยผู้ป่วยที่มาตรวจว่าจะเป็นวัณโรค ด้วยอาการที่เหมือนวัณโรคเช่น ไอมีเสมหะมานานกว่า 2 สัปดาห์ มีไข้เหงื่อออกมากเวลากลางคืน หรือผลการตรวจเอ็กซเรย์ปอดเข้าได้กับวัณโรค (เข้าได้นี่คืออาจเป็นของเก่าหรือของปัจจุบันก็ได้นะครับ) เรามีวิธีวินิจฉัยหลายแบบแล้ว
วิธีที่แม่นยำที่สุดและถือเป็นมาตรฐานคือ การเพาะเชื้อ แต่ใข้เวลานานตั้งแต่ 3-8 สัปดาห์แล้วแต่ชนิดอาหารเลี้ยงเชื้อ แนะนำส่งเพาะเชื้อตั้งแต่แรกเก็บเสมหะเพื่อวินิจฉัยเลยครับ เพราะมันใช้เวลานาน
วิธีที่กำลังมาแรงคือการตรวจหาสารพันธุกรรมของเชื้อวัณโรค สามารถตรวจได้จากเสมหะเลย มีความไวและความจำเพาะสูง การตรวจบางอย่างสามารถต่อยอดหาโอกาสดื้อยาจากสายพันธุกรรมได้เลย แต่การตรวจนี้แยกไม่ได้ว่า เชื้อที่พบเป็นเชื้อเป็นหรือเชื้อตาย หลายที่ก็ส่งตรวจเป็นมาตรฐานตั้งแต่แรกเช่นกัน
วิธีดั้งเดิม คือ การเก็บเสมหะสามวัน เพื่อมาย้อมเชื้อด้วยสีทนกรด เพราะถ้าเป็นสีทนได้จะเป็นสีทาบ้าน หากพบผลบวกในเสมหะวันใดวันหนึ่งในสามวัน ก็ถือเป็นบวก ส่วนจะถือเป็นลบก็ต้องเป็นลบทั้งหมด อย่างน้อยก็ต้องสองวันขึ้นไป
แต่การย้อมไม่พบเชื้อในเสมหะ เกิดได้หลายเหตุเช่น ปริมาณเชื้อมีไม่มากพอที่จะย้อมเจอ (แต่มันมากพอที่จะก่อโรคและแพร่กระจายนะครับ) หรือ เก็บเสมหะไม่ถูกวิธี ได้แต่น้ำลาย (อันนี้การตรวจทางกล้องจุลทรรศน์จะแยกได้) หรือโชคร้าย เสมหะที่เก็บมาเกิดไม่มีเชื้อ ผิดที่ผิดเวลา
การวินิจฉัย 'smear negative' ใช้การอ้างอิงจากการย้อมสีเท่านั้น ถึงแม้เพาะเชื้อขึ้นในภายหลัง หรือเจอสารพันธุกรรมวัณโรค เราก็ยังใช้คำว่า 'smear negative' และจัดว่าป่วยเป็นวัณโรคนะครับ ให้การรักษา ให้ยา ให้การควบคุมโรคแบบวัณโรคเช่นกัน
ดังนั้นหากอาการเหมือน ฟิล์มคล้าย แล้วเสมหะย้อมไม่พบเชื้อ คุณหมอจะส่งยืนยันด้วยวิธีอื่นเพิ่มเติม และอาจให้การรักษาวัณโรคไปก่อนด้วยและดูการตอบสนอง (ต้องคุยประโยชน์และโทษของการรักษากับคนไข้) เพราะวิธีอื่นที่ส่งตรวจมันใช้เวลานานนั่นเองครับ กว่าผลจะออกมาบางทีก็อาการแย่ลงจากวัณโรค หรือแพร่กระจายไปติดทั่วบ้านแล้ว
ภาพ : Bob Anderson หรือชื่อเต็มว่า Robert James Gilbert Anderson นักกีฬาฟันดาบทีมชาติบริเทน อดีตทหารเรือกองทัพอังกฤษในสงครามโลกครั้งที่สอง เข้าร่วมการแข่งขันฟันดาบชนิดเอเป้ ในกีฬาโอลิมปิกที่กรุงเฮลซิงกิ ประเทศฟินแลนด์ในปี 1932 แต่ไม่ได้เหรียญรางวัล แต่หลังจากนั่ก็คว้าชัยชนะในกีฬาเครือจักรภพอังกฤษมาหลายครั้ง เมื่อเลิกเล่นได้เป็นครูฝึกสอนฟันดาบ และสอนการแสดงฉากฟันดาบ รวมถึงได้ร่วมเล่นเป็นนักแสดงที่ต้องใช้ทักษะการฟันดาบสูงสุด นั่นคือเล่นเป็นดาร์ธ เวเดอร์ ในฉากใช้ไลท์ เซเบอร์ ในสตาร์วอร์ภาค 5 และ 6
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น