ล้างมือ กับ น้ำสะอาด สำคัญนะครับ
เรื่องราวของชายชาวโคลัมเบีย ลงตีพิมพ์ในวารสาร NEJM แต่เรามาอ่านสนุก ๆ แบบชาวเรากันนะครับ
เริ่มที่ชายอายุ 75 ปีมาตรวจโรคเพราะมีอาการไข้สามสัปดาห์ ปวดท้องด้านขวาบนและกดเจ็บ และตัวเหลือง ..เอาล่ะถ้ามีข้อมูลแบบนี้ร้อยทั้งร้อยของหมอทั่วโลกคงคิดถึงโรคระบบทางเดินน้ำดี โดยเฉพาะการอักเสบและตีบตันของท่อทางเดินน้ำดี อาการทั้งสามนี้ ไข้ เหลือง ปวดท้องกดเจ็บด้านขวาบน เรียกว่า Charcot's Triads ตามชื่อคุณหมอชาวฝรั่งเศส ชอง มาร์แต็ง ชาร์โคต์ (อีกหนึ่งคำที่ตัว T ท้ายพยางค์ไม่ออกเสียง)
คุณหมอทำการสืบค้นเพิ่มเติมเพื่อยืนยันสิ่งที่คิดและหาสาเหตุ พบว่าสารเหลือง บิลิรูบินขึ้นสูงจริงน่าจะมีการคั่งของน้ำดีจริง ต่อด้วยการทำอัลตร้าซาวนด์ช่องท้อง เป็นการตรวจที่ง่าย ไม่รุกล้ำ และมีความไวพอสมควร เมื่อมาตรวจในความน่าจะเป็นการเกิดโรคสูงแบบนี้ ถ้าตรวจเจอจะแม่นยำมาก ส่งที่พบคือ ท่อน้ำดีในตับขยายขนาด บ่งบอกว่าถ้าไม่โป่งพองก็ต้องอุดตันส่วนปลาย และมาพบจุดอุดตันที่ท่อน้ำดีรวมก่อนจะเทเข้าลำไส้ (common bile duct) คุณหมอก็พยายามปรับมือโฟกัสดูว่า อะไรกันที่มันอุดตัน ที่เราพบบ่อยก็เป็นเงาของก้อนนิ่ว หรือมีก้อนไปกดเบียด แต่นี่พบวัตถุเป็นแท่งยาว ๆ ขวางกั้นท่อน้ำดีอยู่
อะไรกันที่อุดตันตรงนี้
ผู้ป่วยได้รับการส่งตัวไปทำ ERCP (endoscopic retrograde cholangiopancreatography) การส่องกล้องทางปากไปถึงจุดเปิดที่ท่อน้ำดีเปิดเข้าลำไส้เล็ก แล้วส่งท่อเล็ก ๆ เข้าในในท่อน้ำดี ฉีดสีดูสภาพภายใน และอาจใส่อุปกรณ์ไปคล้องนิ่วออกมาหรืออุปกรณ์ถ่างขยายถ้าท่อตีบหรือรูเปิดตีบตัน … อีกวิธีที่อาจทำได้คือการทำ MRI ที่ดูระบบน้ำดีที่เรียกว่า MRCP แต่จะทำหัตถการผ่านกล้องไม่ได้
คุณหมอที่ส่องกล้องพบว่าแท่งยาว ๆ นั้นคือ พยาธิไส้เดือน Ascaris lumbricoides พยาธิตัวกลมยาว ๆ ใหญ่ ๆ (เรียกว่าใหญ่นะถ้าเทียบกับพยาธิตัวกลมทั้งหลาย) พยาธิที่เดิมมีที่อยู่ในลำไส้ แต่นี่น้องคงเลื้อยมาเจอท่อเปิดน้ำดีและย้ายตัวเองไปอยู่ในท่อจนอุดตัน เมื่ออุดตันก็อักเสบ ติดเชื้อแบคทีเรียที่เคลื่อนออกมาจากลำไส้ ทั้งเคลื่อนมาเองหรือติดตัวพยาธิเข้ามาด้วย
คุณหมอก็จัดการดึงออก เป็นพยาธิยาว 22 เซนติเมตร ให้ยารักษาพยาธิ albendazole ให้ยารักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย สุดท้ายคุณพี่วัย 75 ปีของเราก็หายดีและกลับบ้านได้ แต่ทำไมถึงติดล่ะ
พยาธิตัวนี้จะส่งไข่ของมันออกมาทางอุจจาระ ก็ปนเปื้อนตามมือ ตามลูกบิดประตู ตามสายฉีดชำระ ถ้าเราไม่ล้างมือก่อนและหลังเข้าส้วม ก่อนและหลังกินอาหาร ก็อาจกินไข่พยาธิเข้าไปแล้วออกลูกออกหลานอยู่ในตัวเราได้ ที่สำคัญคุณพี่ 75 ปีของเราคนนี้ อยู่ในพื้นที่แหล่งน้ำกินน้ำใช้ไม่สะอาด
ครับ อยากบอกว่า การล้างมือสำคัญมากนะ ควรเลือกน้ำดื่มน้ำใช้ที่สะอาด หรือต้มสุก ขับถ่ายในส้วมที่ถูกอนามัย รักษาความสะอาดห้องน้ำให้ดี จะช่วยป้องกันการเกิดโรคและติดเชื้อได้ครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น