วันนี้มีผู้ป่วยมาติดตามนัดโรคไขกระดูกฝ่อ และถามคำถามนี้ขึ้นมาจึงสะกิดใจผม ว่ายังความไม่เข้าใจอยู่อีกมาก คุณลุงถามว่า หลานก็เป็นเหมือนกัน เกล็ดเลือดต่ำ เม็ดเลือดต่ำ หลานลุงต้องเจาะไขกระดูกไหม ผมก็ถามกลับ แล้วคุณหมอเขาว่าหลานของลุงป่วยเป็นโรคอะไรล่ะครับ ลุงตอบชัดเจนมาก "ไข้เลือดออก"แป่วววว
การเจาะตรวจไขกระดูกเป็นการตัดชิ้นเนื้อไปตรวจแบบหนึ่งครับ ทำเมื่อจำเป็นและสงสัยมีโรคของไขกระดูกเท่านั้น ไขกระดูกเป็นโรงงานผลิตเม็ดเลือดดังนั้นเราจะตรวจโรงงานก็เมื่อผลิตภัณฑ์นั้นไม่สร้าง สร้างผิดสเปกไปหมด หรือ มีใครไปยึดโรงงานของเราทำให้สร้างไม่ได้ แปลเป็นภาษาแพทย์คือ ไม่มีการสร้างเม็ดเลือดทั้งสามแบบหรือสร้างน้อยมากๆ สร้างออกมาเบี้ยวไปหมดทั้งสามเม็ดเลือด หรือสร้างเกินปกติ หรือมีเซลผิดปกติหรือเชื้อโรคไปอาศัยในไขกระดูกแล้วกดเบียดเนื้อเยื่อปกติในการสร้าง ไม่ใช่ว่าพบความผิดปกติของเม็ดเลือดทุกอย่างต้องตรวจไขกระดูกนะครับ
เราเจาะที่บริเวณกระดูกสะโพกด้านหลัง ถ้าท่านเอามือเท้าเอวก็อยู่ตรงปลายนิ้วหัวแม่มือครับ บางคนนอนหงายไม่ได้ ก็เจาะด้านหน้า ในท่าเท้าเอวก็อยู่ตรงนิ้วชี้ครับ ในบางคนอ้วนมากๆ เจาะจนมิดเข็มยังไม่ถึงกระดูกเราก็จะไปเจาะที่กระดูกสันอกครับ (ฟังน่ากลัวมาก ผมก็ยังไม่เคยนะ)
ที่เลือกบริเวณเหล่านี้เพราะเป็นกระดูกแบน ไม่หนาเจาะง่าย มีไขกระดูกมาก เมื่อนอนจัดท่า ทายาฆ่าเชื้อปูผ้่าสะอาด หมอก็จะฉีดยาลงไปถึงกระดูกที่จะเจาะเพราะเยื่อหุ้มกระดูกมีเส้นประสาทรับความเจ็บปวดครับ ก็ต้องลงคาถายาชาเช่นกัน
เมื่อเตรียมการพร้อมแล้ว คุณหมอก็จะใช้เข็มเจาะไขกระดูก ผมจำชื่อเรียกอย่างเป็นทางการของมันไม่ได้แล้ว เป็นเข็มกลวงยาวประมาณ 8 เซนติเมตร มือปลายมือจับ มีแกนโลหะถอดได้ ตอนแรกหมอจะใส่เข็มและแกนโลหะ ออกแรงกดผ่านหนังผ่านเนื้อผ่านกระดูกแข็ง และผ่านไปถึงไขกระดูก คิดถึงแซนด์วิชนะครับขนมปังที่ประกบอยู่คือกระดูกบนล่าง ไขกระดูกคือไส้แซนด์วิชน่ะครับ พอถึงเนื้อไขกระดูกแล้วหมอก็จะใช้กระบอกฉีดยาดูดเนื้อไขกระดูกออกมาประมาณ 20 ซีซี ตอนที่ดูดนี้คนไข้เคยบอกผมว่ามันจะเสียวจี๊ดๆ เอาละเสร็จไปหนึ่งขั้นตอน
ขั้นตอนต่อไปคือตัดไขกระดูกไปตรวจ คือการตรวจมันเจ็บครับเมื่อเจาะแล้วต้องเก็บข้อมูลให้หมดครับ ไม่เจ็บตัวฟรี คุณหมอจะยังไม่เอาเข็มออกครับ แต่จะเอาแกนโลหะออกให้เหลือแต่เข็มกลวง ดันเข็มกลวงเพื่อเก็บเนื้อตรงกลางคล้ายๆเอาหลอดกาแฟตัดเนื้อเต้าหู้ครับ ตัดจนถึงผิวกระดูกอีกข้างคือไปถึงเนื้อขนมปังอีกด้านของแซนด์วิช แล้วดึงเอาเนื้อออกมาพร้อมเข็ม เอาไปส่งตรวจทางพยาธิวิทยาหรือย้อมพิเศษ เพื่อเก็บข้อมูลในการวินิจฉัยเพิ่มเติม ก็เป็นอันเสร็จพิธีครับ
ทำแผลเอาผ้าก๊อสปิดแล้วให้ผู้ป่วยนอนกดทับรอยเจาะเพื่อห้ามเลือด หลังจากยาชาหมดฤทธิ์ก็จะมีอาการปวดเล็กน้อยครับ บางท่านที่เสี่ยงเลือดออกง่ายก็อาจต้องกดนานๆครับ แต่ไม่ว่าเสี่ยงเลือดออกง่ายเพียงใดก็ไม่เป็นข้อห้ามนะครับเพราะเป็นบริเวณตื้นที่กดได้ ส่วนข้อห้ามเด็ดขาดในการทำข้อเดียวนั้นคือบริเวณที่จะทำมีการติดเชื้อครับ ขืนฝืนทำก็อาจพาเชื้อโรคเข้าสู่ไขกระดูกได้
อธิบายซะเห็นภาพขนาดนี้ คงไม่กลัวการตรวจไขกระดูกแล้วนะครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น