ภาวะฉุกเฉินของผู้ป่วยเบาหวาน

ภาวะฉุกเฉินของผู้ป่วยเบาหวาน

โดยปกติโรคเบาหวานเป็นโรคเรื้อรังครับ แต่ก็มีบางภาวะที่เป็นภาวะฉุกเฉินเช่นกับ ที่จำเป็นต้องรักษาเร่งด่วนเพราะมีอันตรายถึงชีวิตได้ วันนี้ผมจะมาพูดถึงภาวะ เลือดข้นจนอันตราย (hyperosmolar hyperglycemic state) ส่วนอีกภาวะคือเลือดเป็นกรดจากเบาหวานนั้นพบน้อยมาก จึงเอาไว้เขียนตอนว่างๆครับ

ภาวะนี้เกิดจากร่างกายมีน้ำตาลสูงมากจากเหตุกระตุ้นใดๆก็ตาม โดยเฉพาะจากการติดเชื้อ ซึ่งผู้ป่วยเบาหวานก็ติดง่ายอยู่แล้ว เมื่อน้ำตาลสูงแต่ร่างกายจัดการน้ำตาลไม่ได้ ฮอร์โมนในการจัดการน้ำตาลมันรวนไปหมด โดยเฉพาะฮอร์โมนอินซูลินที่เป็นประเด็นหลักในการจัดการน้ำตาลในเลือด ผู้ป่วยเบาหวานซึ่งบกพร่องอยู่แล้ว ก็ดูเหมือนว่าจะขาดอย่างรุนแรง
สิ่งที่เกิดคือ ระดับน้ำตาลพุ่งขึ้น 600-1000 เหมือนเลือดกลายเป็นน้ำเชื่อมข้นๆ เลือดหนืดมากๆๆ ความข้นอยู่ที่ 320 ปกติในเลือดอยู่ที่ 285-290 เองครับ น้ำจากอวัยวะต่างๆถูกดูดมาอยู่ในเลือดหมด เซลอวัยวะต่างๆก็เหี่ยวและหน้าที่ผิดปกติไป โดยเฉพาะสมอง ทำให้เบลอๆ ซึมๆ บางคนเอะอะโวยวาย หรือโคม่าไปเลย เกลือแร่ในเลือดก็ผิดปกติไปหมด ปัสสาวะออกเยอะมากจนขาดน้ำ จนช็อกเลยก็มีครับ อวัยวะอื่นๆก็จะบกพร่องตามไป ไต ตับ ปอด สูญเสียหน้าที่ สุดท้ายหัวใจก็จะเต้นผิดจังหวะจนอันตรายได้
มันเกิดกับทุกคนไหม--- ไม่หรอกครับ ส่วนมากเกิดกับคนที่คุมเบาหวานได้ไม่ค่อยดีนัก แต่ก็อย่าประมาทนะครับ เกิดกับผู้ป่วยได้ทุกคน เมื่อเกิดแล้วก็ต้องรักษาอย่างรวดเร็วครับ

เวลาแก้ไข หมออายุกรรมจะให้น้ำเกลือปริมาณมาก 6000-8000 ซีซี โดยให้เร็วมากๆในช่วง 1-2 ชั่วโมงแรก 1000-2000 ซีซี ซึ่งอาจต้องระวังถ้าผู้ป่วยเบาหวานนั้น มีโรคหัวใจอยู่ด้วย และ ให้ฮอร์โมนอินซูลิน หยดเข้าทางหลอดเลือด แก้ไขเกลือแร่ต่างๆให้ดี และรักษาสาเหตุ โดยเฉพาะการติดเชื้อให้ดีด้วย และการแก้ไขเหล่านี้ต้องรีบทำเร็ว ซึ่งถ้าแก้ไขถูกต้องก็มักจะดีขึ้นใน 6-8 ชั่วโมง แต่ถ้ารักษาไม่ทันก็มีอัตราการเสียชีวิตถึง 15% ได้ครับ
และต้องตรวจน้ำตาลโดยเจาะปลายนิ้วและปรับอินซูลิน และปรับน้ำเกลือกันรายชั่วโมงเลยครับ ส่วนมากก็จะต้องอยู่ในไอซียู ไอซียูของผมก็มีแขกรับเชิญโรคนี้อยู่บ่อยๆ

ข้อมูลจาก ADA 2015 และ Canadian Diabetes Association Clinical Practice Guidelines