Glibenclamide ยาเบาหวานที่ต้องระวัง

 Glibenclamide ยาเบาหวานที่ต้องระวัง

ยาเบาหวานในยุคปัจจุบันมีหลายชนิด แต่ละชนิดใหม่ ๆ จะเพิ่มความปลอดภัยและลดโอกาสการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ คำแนะนำการใช้ยาเบาหวานในปัจจุบันจะเน้นสองประเด็นนี้ ทำให้ยายุคเก่าอย่าง Glibenclamide ต้องระวังการใช้มากขึ้น

Glibenclamide หรือในอเมริกาใช้ชื่อ Glyburide เป็นยาเบาหวานกลุ่ม sulfonylurea มีผลเข้าไปกระตุ้นตับอ่อนให้หลั่งอินซูลินมาจัดการน้ำตาลในเลือด โดยไม่สนว่าตอนนั้นระดับน้ำตาลในเลือดจะสูงหรือต่ำ ไม่สนว่าร่างกายต้องการอินซูลินในขณะนั้นหรือไม่

ผลตรงนี้ทำให้การลดน้ำตาลทำได้ค่อนข้างดี แต่มีผลเสียที่รุนแรงคือ ทำให้น้ำตาลในเลือดต่ำได้ และผลเสียที่รุนแรงนี้ส่งผลสำคัญทำให้อัตราการเสียชีวิตเพิ่มขึ้น และยา glibenclamide นี้ออกฤทธิ์ยาวนาน เพราะตัวมันเองทำงานดี แถมเมื่อตัวยาถูกจัดการด้วยเอนไซม์ที่ตับแล้ว สารเมตาบอไลต์ของมันก็ยังทำงานต่อไปได้อีก (4-transhydroxyglyburide, 3-cis-hydroxyglyburide) จึงลดน้ำตาลซ้ำแล้วซ้ำอีก ตัวยายังเข้าตับอ่อนได้ดีไปจับเบต้าเซลล์อย่างแน่นหนาให้หลั่งอินซูลินมากขึ้นต่อเนื่อง meta analysis บอกว่าในผู้ที่ใช้ยานี้มีโอกาสจะเกิดน้ำตาลต่ำอย่างน้อยหนึ่งครั้งสูงถึง 80%

ผู้ป่วยที่ไตไม่ดี จะกำจัดยาได้ไม่มาก ยาจึงอยู่ในตัวนาน น้ำตาลต่ำง่าย ไม่ควรใช้ยานี้

ผู่ป่วยที่สูงวัย มีความทนน้ำตาลต่ำไม่ดี อันตรายจะสูง ไม่ควรใช้ยานี้

ผู้ป่วยที่ใช้ยาเบาหวานอื่นด้วย น้ำตาลจะต่ำลงอยู่แล้ว เจอยาตัวนี้ไปอีกยิ่งต่ำนาน ควรหลีกเลี่ยงยานี้

ปัจจุบันจึงไม่แนะนำใช้ในผู้สูงวัยหรือผู้ที่การทำงานของไตไม่ดี และสนับสนุนให้ใช้ยาตัวอื่นที่ปลอดภัยมากกว่า ไม่ว่าจะเป็นยากลุ่มอื่น หรือหากเป็นยา sulfonylurea ก็แนะนำตัวอื่น ๆ ที่ออกฤทธิ์สั้นกว่า ปลอดภัยและมีผลปกป้องหลอดเลือด เช่น gliplizide, gliclazide, glimepiride ที่มีหลักฐานว่าเกิดน้ำตาลต่ำน้อยกว่าและอัตราการเสียชีวิตต่ำกว่าตัวยา glibenclamide

แต่เราจะยังเห็นการใช้ sulfonylurea ต่อไปอีกนาน เพราะตัวยาราคาถูกมาก ลดน้ำตาลได้ดี หากเรามีมาตรการและศิลปะการใช้ยา ไม่ให้เกิดน้ำตาลต่ำเกินไป ยังถือว่ายา sulfonylurea ยังเป็น 'ทางเลือก' ที่ยังพอใช้ได้ในปัจจุบันครับ แต่แนะนำตัวอื่นนะครับที่ไม่ใช่ glibenclamide