ยา bactrim (trimetroprim/sulfamethoxazine) ยังเป็นยาที่ใช้บ่อย แพร่หลายและราคาถูกในประเทศไทย ในขณะเดียวกันยานี้ก็เป็นหนึ่งในยาซัลฟาที่ทำให้เกิดปฏิกิริยาแพ้ยารุนแรงมาก อันดับต้น ๆ ของไทย
ปัจจุบันเราค้นพบยีนบางชนิดที่เกี่ยวข้องกับโอกาสแพ้ยา โดยเฉพาะการแพ้ยารุนแรง หากใครมีความผิดปกติของยีนเหล่านี้จะมีโอกาสแพ้ยามากกว่าคนปรกติหลายร้อยเท่า นำมาสู่การพัฒนาการตรวจยีนแพ้ยาก่อนที่จะให้ยาเพื่อลดโอกาสเสี่ยงแพ้ยาในยาหลายชนิด ตัวอย่างที่ดีที่สุดคือการตรวจยีนแพ้ยา HLA B*15:02 สำหรับโอกาสแพ้ยากันชัก carbamazepine ที่สิทธิบัตรทองของเราครอบคลุมการตรวจนี้ด้วย
ล่าสุดนักวิจัยจากไทยได้ค้นพบยีนที่เกี่ยวข้องกับการแพ้ยา bactrim นี้แล้ว จากการศึกษาแบบ case-control ในคนไทย เพื่อหาความเสี่ยงพบว่า
ถ้ามีความผิดปกติของยีน HLA B*15:02 และ HLA C*08:01 จะสัมพันธ์กับการเกิดการแพ้ยาแบบ Stevens-Johnson's Syndrome ที่เราเห็นผิวลอก ผื่นขึ้น เยื่อบุตา เยื่อบุปากไหม้
ถ้ามีความผิดปกติของยีน HLA B*13:01 จะสัมพันธ์กับการเกิดการแพ้ยาแบบ DRESS (Drug Reaction with Eosinophillia and Systemic Symptoms) แม้จะรุนแรงน้อยกว่าแบบแรกแต่ก็ยังนับว่าอันตราย
โดยเฉลี่ยคนที่มียีนผิดปกติจะเพิ่มโอกาสแพ้ยามากกว่าคนที่ยีนไม่ผิดปกติประมาณ 4 เท่า
นับเป็นอีกหนึ่งความก้าวหน้าทางการแพทย์ ที่ทำโดยนักวิจัยไทย เพื่อประชาชนไทย ในอนาคตเราจะเห็นข้อมูลเภสัชพันธุศาสตร์ของคนไทย และสามารถนำมาใช้เพื่อช่วยการใช้ยาให้มีประสิทธิภาพและผลเสียน้อยลง ในราคาที่ไม่แพงมาก เพราะเราทำเองได้ ต้องขอขอบคุณเครือข่ายเภสัชพันธุศาสตร์ของไทยครับ
ที่มา
Sukasem, C., Pratoomwun, J., Satapornpong, P., Klaewsongkram, J., Rerkpattanapipat, T., Rerknimitr, P., Lertpichitkul, P., Puangpetch, A., Nakkam, N., Konyoung, P., Khunarkornsiri, U., Disphanurat, W., Srisuttiyakorn, C., Pattanacheewapull, O., Kanjanawart, S., Kongpan, T., Chumworathayi, P., Saksit, N., Bruminhent, J., Tassaneeyakul, W., Chantratita, W. and Pirmohamed, M. (2020), Genetic Association of Co‐Trimoxazole‐Induced Severe Cutaneous Adverse Reactions Is Phenotype‐Specific: HLA Class I Genotypes and Haplotypes. Clin. Pharmacol. Ther.. doi:10.1002/cpt.1915
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น