นำรูปเอกซเรย์มาให้ดูกันบ้าง มะเร็งหลอดอาหาร

นำรูปเอกซเรย์มาให้ดูกันบ้าง มะเร็งหลอดอาหาร

ภาพนี้เป็นหนึ่งในภาพชุดเอกซเรย์ที่เรียกว่า upper GI study โดยการกลืนสารทึบรังสีเข้าไปเพื่อตรวจดูรูปร่างของทางเดินอาหารส่วนบนว่ามีจุดผิดปกติตรงไหนบ้างหรือไม่ การทำงานเบื้องต้นดีหรือไม่ เพราะถ้าไม่กลืนสารทึบรังสีเราก็จะมองเห็นยากมาก เรามาไล่ดูสีขาว ๆ ทึบ ๆ นะครับ

ถ้ามองภาพรวมคือบริเวณหลอดอาหาร เราเห็นกระดูกสันหลังเป็นฉากหลัง ปอดและลมจะเห็นเป็นสีดำ ในส่วนบนของภาพจะเห็นเงาขาวทึบเป็นท่อตรงลงมาตามรูปแบบของหลอดอาหารที่เป็นท่อ แต่จะไม่เรียบตรงเหมือนท่อประปา เพราะมีรอยหยักของพื้นผิวและมีการบีบตัวตลอด แต่โดยรวมก็เป็นท่อทรงกระบอกลงมา

แล้วอยู่ดี ๆ เงาขาวทึบก็ตีบแคบลงเหมือนเราขับรถถนนหกช่องทางแล้วถูกบีบซ้ายขวามาเหลือช่องทางเดียว จุดที่ตีบแคบถูกบีบเห็นเป็นเส้น จุดก่อนจะเข้าสู่การตีบแคบขยายออกเปรียบเหมือนการจราจรที่คับคั่ง ส่วนที่พ้นจุดตีบจะไม่เป็นท่อชัดนักเพราะหลุดออกจากจุดตีบเหมือนรถผ่านจุดตีบ มันกระจายออกมันฟุ้งออกเหมือนรถที่แล่นด้วยความเร็วหลังผ่านจุดตีบ
แสดงว่ามีอะไรไปกีดขวางทางจราจรของสารทึบรังสีในหลอดอาหาร เราเห็นเป็นภาพฉายสองมิติแต่จริง ๆ แล้วการอุดตันท่อกลวงทรงระบอกจะต้องอุดตันเกือบทั้งแท่งโดยรอบเลยนะ เรียกว่าถ้าเห็นภาพนี้ระดับการอุดตันก็เรียกว่าปิดเกือบมิด (circumferential obstruction, circumferential mass) บางครั้งเราจะเห็นรูปแบบนี้คล้ายผลแอปเปิ้ลที่ถูกกัดโดยรอบเหลือแต่แกนกลางที่เรียกว่า apple core appearance

มันก็อธิบายอาการว่ากินอาหารเข้าไปจะติด เพราะลงไปไม่ได้ ยิ่งกินมากยิ่งติดยิ่งท้นจนอาเจียนออก อาเจียนออกมาเป็นอาหารที่กินเข้าไปที่ยังไม่ย่อยนั่นแหละ ส่วนอาหารที่ผ่านจุดตีบไปแล้วมันก็ไม่ออกมาง่าย ๆ จริงไหม ในช่วงแรก ๆ ที่ก้อนมะเร็งยังไม่โตมากก็จะกลืนติดแต่อาหารแข็ง ๆ ก้อนใหญ่ ๆ เมื่อมะเร็งโตมากขึ้นเรื่อย ๆ จะเริ่มกลืนติดมากขึ้นอาหารนุ่ม อาหารเหลว สุดท้ายก็น้ำ (progressive dysphagia)
เวลาผู้ป่วยกินอาหารจึงจะกินทีละน้อย ๆ แต่บ่อย ๆ ขนาดกินแบบนี้ยังไม่ค่อยได้อะไรเพราะอาเจียนมาก นาน ๆ ไปกินได้น้อยลงและอาหารที่กินก็เหลวมากขึ้น พลังงานที่ได้รับก็ลดลงมาก อาการที่จะตามมาคือผอมมาก ทั้งที่หิวมากและอยากกินอาหาร
ผู้ป่วยรายนี้ก็มีอาการแบบนั้นเช่นกันครับ มาหาคุณหมอจึงได้รับการตรวจร่างกายและตรวจเอกซเรย์ พบความผิดปกติที่เห็น ข่าวร้ายคือเมื่อผ่าตัดลงไปแล้วพบว่าก้อนมะเร็งมันลุกลามมากมาถึงส่วนบนของกระเพาะอาหาร ต้องทำการผ่าตัดและตัดต่ออีกมากมายและต้องให้อาหารทางสายเข้าสู่กระเพาะอาหารอีกหลายสัปดาห์

ปัจจัยที่สำคัญของการเกิดมะเร็งหลอดอาหารที่การดื่มแอลกอฮอล์และการสูบบุหรี่ แม้จะไม่ได้อธิบายกลไกการเกิดได้ร้อยเปอร์เซนต์ แต่เราเลือกจะ "ลด" ความเสี่ยงนี้ได้นะครับ คุณล่ะ เลือกหรือยัง