ข่าวนักวิทยาศาสตร์สองท่านได้รับรางวัลโนเบลสาขาการแพทย์ James Allison และ Tasuku Honjo ในการคิดค้น immune checkpoint inhibitor ความหวังใหม่ในการรักษามะเร็ง เรื่องน่าตื่นเต้นมากในวงการแพทย์ แต่ชาวบ้านธรรมดาสามัญอย่างผมก็อยากรู้นะ มารู้จักกันเถอะ
1.ร่างกายคนเรามีระบบจัดการสิ่งแปลกปลอมที่ยอดเยี่ยม มันเรียนรู้ว่าอะไรคือเซลล์ของเราเองและอะไรคือเซลล์แปลกปลอม โดยระบบภูมิคุ้มกันและน้ำเหลือง เซลล์ที่ใช้ตรวจจับคือเซลล์เม็ดเลือดขาวที่ชื่อว่า T-cell
2.T-cell ที่ปรกติจะไม่ทำร้ายตัวเอง แต่จะเรียนรู้เซลล์แปลกปลอมจากหน่วยทหารราบของร่างกายที่ไปลุยเซลล์ประหลาดมาและเก็บชิ้นส่วนมาให้ T-cell ดูว่า ชิ้นส่วนนี้เป็นของร่างกายเราหรือไม่ ถ้าเป็นของร่างกายเรา T-cell ก็จะบอกทหารราบว่าวันหลังอย่าไปทำร้ายเขานะ แต่ถ้าเป็นเซลล์แปลกปลอมล่ะ
3.T-cell จะเรียนรู้และสร้างรูปภาพของเซลล์นั้นขึ้นมาในระบบ สอนทหารราบว่าถ้าเจอนะให้จัดเต็ม รวมทั้งเพิ่มความไวในการสั่งการอีกว่าถ้างวดหน้าเจออีกนะ หึหึ ...เมิงตาย
4. แต่กระบวนการนี้อาจเกิดข้อผิดพลาดได้ในบางคน T-cell เกิดจำร่างกายตัวเองไม่ได้ หันมาทำลายหรือเกิดปฏิกิริยาต่อร่างกายตัวเอง แถมเจ้าตัวที่ไม่รู้จักตัวเองทำลายเซลล์เราเอง มันดันเพิ่มจำนวนและสร้างพรรคพวกมาทำลายตัวเองมากขึ้นอีก เรียกโรคที่เกิดนี้ว่า โรคแพ้ภูมิตัวเอง (ออโตอิมมูน)
5.และ T-cell นี้ จะมีระบบฟีดแบ็กอันหนึ่ง ไม่ให้กลไกสร้างทหารและปฏิกิริยาป้องกันตัวเองมันมากเกินไป คือเมื่อมันถูกกระตุ้นหนัก ๆ เข้า มันเริ่มรู้ว่ามันจะต้องสร้างทหารและอาวุธหนักมากขึ้น ขืนปล่อยอย่างนี้สักวัน ทหารและอาวุธหนักนี้อาจกลับมาทำร้ายตัวเองได้ อย่ากระนั้นเลย จึงเกิดกระบวนการหยุดยั้ง T-cell โดยตัวมันเอง เมื่อกระตุ้นมากพอหรือนานพอ จะมีการ checkpoint
6.การ checkpoint คือ จะมีโปรตีนบางชนิดโผล่มาที่ผิว T-cell หรือที่มีอยู่ที่ผิวแล้วจะถูกกระตุ้น เมื่อมีการจับตามข้อสอง T-cell ที่ทำงานหนักเกิน กระตุ้นมากเกิน จะถูกสั่งให้ลดหน้าที่จนถึงตายไป เรียกว่ารักษาสมดุลหยินหยาง ไม่ให้ตัวเองมีมากจนทำร้ายตัวเอง
7.เซลล์มะเร็ง คือเซลล์ที่มีการกลายพันธุ์ของร่างกายเรา แน่นอนบางส่วน T-cell รู้ว่าเป็นร่างกายเรา แต่บางส่วน T-cell มันก็จับได้ว่าคือของใหม่ แปลกปลอม มันก็จะทำลาย เป็นกลไกการรักษามะเร็งของร่างกายเราเอง
8.โชคร้ายที่เซลล์มะเร็งมันรู้จักระบบ checkpoint !! มันจึงพัฒนาบางส่วนของผิวเซลล์ให้สามารถไปจับกระตุ้น checkpoint ของ T-cell ได้ (มี checkpoint บางตัวอยู่บนผิวเซลล์ T-cell อยู่แล้วด้วย พร้อมจะถูกกระตุ้น) หวังผลว่า T-cell ที่ถูกมันกระตุ้นจะถูกมันหลอก ไม่มาทำลายมะเร็ง เบื่อการทำลายมะเร็งและตายไป
9.เนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันมันเฉพาะเจาะจงราวกับลูกกุญแจกับแม่กุญแจ ถ้าเซลล์มะเร็งสามารถพกลูกกุญแจมาปลดล็อก checkpoint คือ แม่กุญแจได้เมื่อไร มันจะรอด ตามหลักการคัดเลือกธรรมชาติ มะเร็งที่ไม่มีลูกกุญแจย่อมตายไป แต่มะเร็งที่พกกุญแจมาด้วยมันก็อยู่รอดมากขึ้นเรื่อย ๆ จนชนะระบบภูมิคุ้มกันของเราเอง
10.ดังนั้นถ้าเราสามารถพัฒนา หมากฝรั่งที่ไปอุดรูกุญแจได้ ระบบ checkpoint ก็จะไม่ถูกกระตุ้น T-cell ก็จะยังทำงานกำจัดมะเร็งอย่างไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย ...เฮ้ย...เจ๋ง !! หรือ สร้างตะไบวิเศษที่จะไปฝนดอกกุญแจของมะเร็งให้ไขแม่กุญแจไม่ได้ ระบบ checkpoint ก็ไม่ทำงานเหมือนกัน โอ้ว..สุดยอด !!
ครับ ทั้งสองท่านได้พัฒนา หมากฝรั่งและตะไบฝนดอกกุญแจ ที่เฉพาะเจาะจงกับมะเร็งเท่านั้น T-cell จะได้ทำลายเซลล์มะเร็งเพียงอย่างเดียว ขืนไม่เฉพาะเจาะจง ไปอุดหมด เดี๋ยว T-cell ทำลายดะ มันจะเป็นผลเสียต่อร่างกาย
เราเรียก หมากฝรั่งอุดรูกุญแจที่เฉพาะเจาะจงกับมะเร็งว่า anti PD1-antibody และเรียกตะไบที่คอยไขในดอกกุญแจฝั่งมะเร็งว่า anti PD-L1 antibody รวมเรียกระบบใหม่นี้ว่า immune checkpoint inhibitor ที่เราเชื่อว่าจะสามารถทำได้กับมะเร็งทุกชนิด (broad spectrum antitumour drugs)
ปล. อย่าสับสนระหว่าง checkpoint อีกตัว GT200
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น