angiomyolipoma

มีแฟนเพจท่านหนึ่งกล่าวถึงภรรยาคนสวยของท่านประธานาธิบดี สตรีหมายเลขหนึ่งของอเมริกา เมลาเนีย ทรัมป์ เข้ารับการรักษาโดยการอุดหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงเนื้องอกที่ไตชนิดหนึ่ง AML angiomyolipoma (ไม่ใช่ มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลัน acute myeloid leukemia นะ)

คุณนายทรัมป์ป่วยเป็นโรคเนื้องอกชนิดหนึ่งที่ไม่ใช่มะเร็ง เนื้องอกของมนุษย์เราอาจประพฤติปฏิบัติตัวอยู่ในร่อยรอย อยู่ในขอบเขตแคปซูล ไม่รุกล้ำเข้าเขตเนื้อเยื่ออื่นๆ แต่อาจโตมากจนไปกดเบียดอวัยวะอื่นทำให้อวัยวะนั้นสูญเสียการทำงานได้
เนื้องอกชนิดนี้พบไม่บ่อยนะครับ 0.1-0.2%เท่านั้น ประกอบด้วยเนื้อเยื่อสามชนิดที่โตผิดปกติ คือ หลอดเลือด (angio) กล้ามเนื้อเรียบ (myo กล้ามเนื้อของอวัยวะภายใน) และเนื้อเยื่อเซลล์ไขมัน (lipo) ทั้งสามเนื้อเยื่อนี้มีต้นกำเนิดจากเซลที่ชื่อว่า มีเซ็นไคม์ เซลที่เป็นเนื้อไม่ใช่เยื่อบุผิว

มะเร็งจากเซลเนื้อเยื่อมีเซนไคม์ เราจะเรียกว่า ซาร์โคมา เช่นมะเร็งกล้ามเนื้อ มะเร็งกระดูก ก็จะชื่อ Rhabdomyosarcoma (Rhabdomyo คือ กล้ามเนื้อลาย) และ Osteosacoma (osteo กระดูกแข็งๆ)
ส่วนมะเร็งที่พัฒนามาจากเซลเยื่อบุผิว จะเรียกว่า คาร์ซิโนมา เช่น มะเร็งลำไส้ใหญ่ที่มาจากผิวบุลำไส้ colorectal carcinoma หรือมะเร็งเต้านมที่มาจากผิวบุท่อน้ำนม invasice ductal carcinoma

มาที่คุณสุภาพสตรีหมายเลขหนึ่ง ก็เกิดเนื้องอกเป็นก้อนปนกันสามเนื้อเยื่อที่ไต โดยทั่วไปถ้าก้อนเล็กก็จะไม่มีอาการยกเว้นไปตรวจเจอเข้าจากการเอ็กซเรย์หรืออัลตร้าซาวนด์ ภาพจากการทำเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์หรือเอ็มอาร์ไอ จะสามารถแยกความเข้มของเนื้อไขมัน เนื้อกล้ามเนื้อและเลือดได้ และเกณฑ์การวินิจฉัยในปัจจุบันและการแบ่งกลุ่มโรคก็จะจัดความลักษณะที่พบทางเอ็กซเรย์เป็นสำคัญ
หากก้อนโตก็อาจจะคลำได้ มีอาการปวดได้ ปัสสาวะมีเลือดปน ติดเชื้อ (เพราะไปกดเบียดอวัยวะอื่น) และที่อันตรายที่สุดคือหากก้อนมีขนาดใหญ่ อาจเกิดการขาดเลือดหรือแตกออก เกิดเป็นเลือดออกมากที่ส่วนหลังของช่องท้อง เป็นเหตุให้เสียชีวิตได้ โดยเฉพาะหากก้อนใหญ่กว่า 4 เซนติเมตร

**สำหรับน้องๆนักเรียน เมื่อพบโรคนี้สิ่งที่ต้องคิดถึงเลยคือเป็น tuberous sclerosis complex หรือไม่ อาการแสดงทางไตที่พบมากที่สุดคือ angiomyolipoma นี่เอง (20-40%) ก็ต้องตรวจร่างกายหาอาการแสดงอื่นๆของ tuberous sclerosis complex ด้วย ออกสอบประจำ
หรือยากขึ้น คือเป็น angiomyolipoma ใน lymphangioleiomyomatosis **

สำหรับการรักษามีทั้งการผ่าตัดและการฉีดสารเข้าไปอุดหลอดเลือดส่วนที่ไปเลี้ยงก้อน ต้องเฉพาะหลอดเลือดตรงนั้นนะ ไปโดนหลอดเลือดอื่นไตจะแย่ โดยการฉีดสีดูและใช้เทคโนโลยีการผลิตภาพแบบ digital subtraction เราจะเห็นเลยว่าหลอดเลือดใดไปเลี้ยงก้อน แล้วจึงฉีดสารเคมีเข้าไปอุดทำให้ก้อนฝ่อไป เรียกว่า trans-arterial chemoembolization เป็นวิธีที่คุณเมลาเนีย ทรัมป์ เลือกรักษาครับ

แต่ว่าถ้าก้อนไม่ใหญ่ ไม่มีอาการก็อาจเลือกไม่รักษาและติดตามไปก่อน ก็ได้เช่นกัน ในรายของคุณสุภาพสตรีหมายเลขหนึ่งไม่รู่ว่ามีอาการอย่างไรนะครับ