ภาพ image challenge ในวารสาร NEJM สัปดาห์นี้ ลงภาพขาซ้ายของชายชราอายุ 81 ปี มีอาการปวดขาซ้าย และขาซ้ายเริ่มเปลี่ยนสีเป็นสีแดงอมม่วงคล้ำขึ้น จนกระทั่งเป็นตลอดท่อนขาซ้ายในเวลาไม่กี่ชั่วโมง ไม่เคยมีอุบัติเหตุ หรือประวัติหลอดเลือดอักเสบ ลิ่มเลือดอุดตันใดๆทั้งสิ้น มาตรวจก็พบอย่างที่เห็น ขาซ้ายสีเข้ม (ใครบอกว่าขาขวาสีซีด จะจับตีก้น) บวม กดเจ็บ คลำชีพจรที่เท้าไม่ได้เลย
คำตอบคือ Phlegmasia Cerulea Dolens (คำแปลมันตรงมาก โดนใจ บวม-ม่วง-เจ็บ) เป็นภาวะลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำใหญ่ที่ขา ที่เป็นรุนแรงรวดเร็ว เป็นทั้งขาบวมจนกระทั่งแรงดันที่ขาสูงมาก เลือดในหลอดเลือดแดงผ่านลงมาไม่ได้ คลำชีพจรไม่ได้ และสุดท้ายก็จะขาดเลือด เป็นภาวะเร่งด่วนทางศัลยกรรม
**ประเด็นคือต้องมีการขาดเลือดของอวัยะส่วนปลาย**
อีกภาวะคือ Phlegmasia Alba Dolens คำว่า albaคือ ขาวซีด ภาวะนี้ก็คล้ายๆกับอันแรก แต่ว่าขาจะขาวซีดและยังไม่มีอวัยวะส่วนปลายขาดเลือด ... ทำไมน่ะหรือ เพราะ alba dolens คือการอุดตันของระบบหลอดเลือดดำชั้นตื้น ชั้นใต้ผิวหนัง ส่วน celurea เกิดกับหลอดเลือดดำใหญ่ชั้นลึก
เชื่อว่า alba dolens จะเกิดก่อน cerulea dolens เพราะระบบหลอดเลือดดำของขานั้น หลอดเลือดชั้นตื้นจะไหลลงหลอดเลือดชั้นลึกเข้าสู่หัวใจ alba dolens มักจะเกิดกับการกดเบียดหลอดเลือดดำในช่องเชิงกราน เช่นการตั้งครรภ์ ก้อนมดลูก
เชื่อว่า alba dolens จะเกิดก่อน cerulea dolens เพราะระบบหลอดเลือดดำของขานั้น หลอดเลือดชั้นตื้นจะไหลลงหลอดเลือดชั้นลึกเข้าสู่หัวใจ alba dolens มักจะเกิดกับการกดเบียดหลอดเลือดดำในช่องเชิงกราน เช่นการตั้งครรภ์ ก้อนมดลูก
Cerulea Dolens นอกจากต้องรีบรักษาโดยการผ่าตัดและให้ยากันเลือดแข็งแล้ว ต้องระวังการเกิดลิ่มเลือดดำไปอุดตันที่ปอดด้วย และกว่าครึ่งสัมพันธ์กับโรคมะเร็ง
ภาพจาก NEJM 8 กพ. 2561
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น