Dupuytren' s contracture

พังผืดฝ่ามือหนาและยึด Dupuytren' s contracture ตามที่นำรูปมาให้ดูจากวิกิพีเดีย แน่นอนเมื่อมีอะโพสโทรฟี่เอส ก็มีที่มา ที่มานี้มาจากชื่อศัลยแพทย์ชาวฝรั่งเศส Guillaume Dupuytren ... ขออ่านแบบบ้านนอก ดูจากสัญลักษณ์เสียง ว่า เดอ-พยู-ทรอง (รอผู้รู้มาช่วยแก้ไข)
คิดถึงภาวะนี้ ด้วยเหตุว่าคนที่สอนให้ผมรู้จักภาวะนี้คือ ศ.นพ.ประสิทธิ์ วัฒนาภา นายกแพทยสภา คณบดีคณะแพทย์ศิริราช หนึ่งในสองผู้ประคองพระโกศครับ เห็นท่านนั่งรถกอล์ฟกลับหลังงานพระราชพิธี ยังนึกคำสอนท่านได้

พังผืด fascia ที่เป็นเส้นใยคอลลาเจนพันตัวเป็นรูปต่างๆ แผ่ออกแบนๆบ้าง เป็นแท่งยึดบ้าง ออกแบบมายึดตรึงอวัยวะต่างๆด้วยกัน ในโรคนี้ก็มักเกิดกับ palmar fascia หรือที่ใช้ยึดฝ่ามือและนิ้วมือ มันเกิดหนาตัว แข็ง ไม่ยืดหยุ่น ทำให้เกิดความผิดปกติความพิการในการใช้มือและนิ้ว ส่วนมากเกิดที่นิ้วนางและนิ้วก้อย นิ้วอื่นๆก็เกิดได้นะครับ
โรคก็จะเป็นเรื้อรัง ค่อยๆหนา ด้วยความที่มักจะเป็นนิ้วนางและนิ้วก้อย เป็นนิ้วที่ใช้งานน้อยกว่าอีกสามนิ้ว (เคยมีสมมติฐานว่าเพราะมันใช้น้อยกว่าอีกสามนิ้วนี่แหละมันจึงเกิดบ่อย) จึงไม่ค่อยรบกวนชีวิตมาก ไม่ได้มาหาหมอ จะมาหาเมื่อมันขยับไม่ได้ หรือหมอตรวจเจอเอง หรือเป็นโรคของเส้นใยคอลลาเจนที่ไม่ได้มีแค่สองนิ้วนี้ ก็จะมาหาหมอเพราะอาการของพังผืดที่ต่างๆด้วย

โรคนี้พบบ่อยในผู้ชายวัยกลางคนขึ้นไป สัมพันธ์กับภาวะทางอายุรศาสตร์หลายภาวะ แต่อันหนึ่งที่ต้องนึกถึงไว้เสมอคือ โรคตับอักเสบเรื้อรังจากแอลกอฮอล์ และนี่ก็ถือว่าเป็น stigma เป็นร่องรอยที่สำคัญอันหนึ่งว่าผู้ป่วยมีโรคตับเรื้อรัง (โดยเฉพาะแอลกอฮอล์)
โรคเบาหวานก็พบได้ครับ โรคอื่นๆของความผิดปกติของคอลลาเจนพบได้หมด ตรงนี้อาจพบการหนาตัวของเส้นใยคอลลาเจนที่หลังมือที่เรียก Knuckle pad หรือ Garrod's pad รวมๆเแล้วเรียกทั้งหมดที่มือว่า Dupuytren's diathesis
หรืออาจมีความผิดปกติของเส้นใยคอลลาเจนที่อีกนิ้วหนึ่งร่วมด้วย คือ ที่บริเวณ tunica albiginia พังผืดใยคอลลาเจนที่เป็นโครงสร้างของอวัยวะเพศชาย ทำให้เวลา "แข็งขัน" แล้วจะเห็นรูปร่างโค้งหักศอกแบบบูมเมอแรง เรียกว่า Peyronie's disease (ใครสนใจไปหาทางอินเตอร์เน็ตได้นะครับ เอาลงแล้วอาจผิดกฏเฟซบุ๊ก)

***พยาธิสภาพของโรค Dupuytren มีการเปลี่ยนแปลงจากคอลลาเจนชนิดที่หนึ่งที่ยืดหยุ่น กลายเป็นคอลเจนชนิดที่สามที่ไม่ยืดหยุ่น แข็ง***

ทดสอบง่ายๆ เอามือวางคว่ำบนโต๊ะแล้วถ้าคว่ำไม่ได้ เอาปากกาสอดผ่านได้ ก็น่าจะใช่แล้วล่ะครับ

คราวนี้ถ้ามีอาการมาก ปวดมาก หรือใช้งานไม่ถนัด ต้องใช้นิ้วนางใส่แหวนแต่งงานบ่อยๆ ก็ต้องทำการรักษา การรักษาส่วนมากก็เป็นการผ่าตัดทั้งการตัดเส้นใยพังผืด การผ่าตัดทางศัลยกรรมตกแต่ง มีเทคนิคการผ่าตัดมากมายทั้งแผลเล็ก แผลใหญ่
หรือการฉีดเอนไซม์ Collagenase ไปสลายเส้นใยคอลลาเจน FDA อเมริกา รับรองยาเอนไซม์นี้ (สกัดจากแบคทีเรีย clostridium) เพื่อใช้รักษาพังผืดชนิดนี้และใช้ในการรักษา โค้งงอหักศอกบูมเมอแรง อย่างที่ว่า
การใช้เลเซอร์ การใช้รังสียุคใหม่ๆ ก็เริ่มมีการใช้มากขึ้น

เห็นใครมือแบบนี้ อย่าลืมถามประวัติโรคตับ แอลกอฮอล์และโรคเรื้อรังอื่นๆ ด้วยนะครับ ส่วนจะไปดูบูมเมอแรงเขาหรือเปล่า ก็แล้วแต่กรณีไปครับ