วัณโรค 10 ข้อ

วัณโรค 10 ข้อ

1. วัณโรคเป็นปัญหาสำคัญเพราะวินิจฉัยยาก รักษาหายช้า โอกาสขาดยาขาดการรักษาสูงมาก ดังนั้น การรักษาที่ดีและหาย จัดสูตรยาให้ถูกตั้งแต่ต้นเป็นสิ่งสำคัญที่สุด ปัญหานี้ถือเป็นผู้ร้ายอันดับสองของโรคติดเชื้อ ขององค์การอนามัยโลก

2. วัณโรคดื้อยากำลังมากขึ้น ส่วนมากเกิดจากการรักษาที่ไม่ถูก สูตรยาไม่ได้ กินยาไม่ครบ ในบ้านเราประมาณ 3000 รายต่อปี และเพิ่มขึ้น แต่ก่อนนั้นเราเป็นคนสร้างเชื้อดื้อยา ตอนนี้เริ่มมีรายงานการติดเชื้อดื้อยาตั้งแต่ต้นมากขึ้น

3. วัณโรคดื้อยา multidrug resistance คือ วัณโรคที่ไม่ตอบสนองต่อยาหลักทั้งสองตัวคือ ยา isoniazid และ rifampicin เป็นอย่างน้อย (ยาหลักคือ HRZE หรือ isoniazid rifampicin pyrazinamide ethambutol)

4. วัณโรคดื้อยา extensively resistance คือ วัณโรคกลุ่มในข้อสี่ บวกกับดื้อยารองในกลุ่ม quinoloneยากินหนึ่งตัวและยาฉีดอีกหนึ่งตัว ข้อห้านี่น่ากลัวมากถ้าหากเกิดขึ้นมากๆและแพร่กระจายไปทั่ว

5. ประเทศที่มีการพบเชื้อ MDR XDR มากๆก็จีน อินเดีย ตามมาด้วยเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ก็ไทยเรานี่แหละครับ ท่านนายกฯ ถือเป็นปัญหาสำคัญด้วย อุบัติการณ์ติดเชื้อดื้อยาแต่แรก และ พัฒนาไปเป็นเชื้อดื้อยาภายหลังสูง

6. การกินยาครบและให้หายตั้งแต่ครั้งแรกคือกุญแจสำคัญ เพื่อป้องกันการกลายพันธุ์และดื้อยา ดังนั้นการกินยาวัณโรค การติดตามรักษาสม่ำเสมอสำคัญมาก ๆๆ ไม้ยมกสิบตัว ยกกำลังอีกสิบหน

7. ปัจจุบันเรามีการตรวจทางโมเลกุลที่จะทราบพันธุกรรมของเชื้อดื้อยาเร็วขึ้น เพื่อยืนยันว่าเป็นวัณโรค และไวต่อ isoniazid และ rifampicin หรือไม่ ถ้าหากดื้อยาจะได้เข้าสู่สูตรยาสำหรับ MDR มันจะได้ไม่กลายไปเป็น XDR

8. การตรวจนี้มีในบ้านเราแล้ว ไม่ว่าจะเป็น RT-PCR, GeneXpert, LineProbe Assays รุ่นต่างๆ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ โรงเรียนแพทย์ต่างๆ ก็มีใช้แล้ว เพื่อความรวดเร็ว แม้การยืนยันจะต้องทำด้วยการเพาะเชื้อก็ตามที แต่ว่าเพาะเชื้อวัณโรคอย่างน้อยสามเดือนนะครับ มันช้าไป

9. เทคโนโลยีใหม่ที่มาถึงแล้วทำให้เราวินิจฉัยวัณโรคได้เร็วขึ้น แม่นยำขึ้น ลดข้อผิดพลาดจากการดูด้วยตา ทราบผลการดื้อยาได้ไวขึ้น เราจะรักษาได้ดีขึ้น หายมากขึ้น ป้องกันวัณโรคดื้อยาได้มากขึ้น หรือแม้แต่ยาเพื่อรักษาวัณโรคดื้อยา XDR ก็มีในไทย bedaquiline and delamanid แต่ให้ผู้เชี่ยวชาญเขาไว้ใช้ ไม่งั่นจะไม่มียาใช้หากมันดื้ออีก

10. เชื้อดื้อยา ปัญหาสำคัญของโลก สงครามโลกครั้งที่สาม มันเกิดจากมือเรานะครับ การใช้ยาไม่สมเหตุสมผลนี่แหละคือต้นตอ เราต้องรณรงค์นะครับ ต้องช่วยกัน ไม่อย่างนั้นเราเองนี่แหละที่สังหารหมู่พวกเรากันเอง มีเชื้อโรคเป็นแค่ตัวกลางเท่านั้น

11. ลิ้วพูนดีวันดีคืน แมนซิยิงแหลกครองบัลลังก์อันดับหนึ่งตาราง เชลซียัดเยียดความปราชัยอย่างเหี้ยมเกรียมให้คู่แข่งทุกนัด สเปอร์ก็โค่นยากพลังหนุ่มมาแรงมาก ... ผมว่าผมพูดครบทุกทีมแล้วล่ะ ที่เหลือก็เบๆ เตะบอลออกกำลังกันต่อไปนะ

ที่มา
Lancet Respir Med 2017; 5: 291–360 The epidemiology, pathogenesis, transmission, diagnosis, and management of multidrug-resistant, extensively drug-resistant, and incurable tuberculosis