การอธิบายทางการแพทย์

เคยไหมครับ..กลับจากโรงพยาบาลแล้ว คิดไม่ออกว่า..เมื่อกี้หมอแนะนำอะไรนะ

เกือบสองปีแล้วที่ได้ฟัง Prof.David Flaming มาบรรยายในไทยเรื่อง medical literacy ซึ่งเป็นต้นสายความคิดให้ทำเพจนี้  เมื่อสัปดาห์ก่อนเจอวิธีอธิบายแบบนี้อีกครั้งในท้ายบทคำแนะนำการรักษาไขมันจึงเอามาฝากครับ..ขอแปลและเรียบเรียงนะครับ

1. ใช้ทักษะการสื่อสารที่ดี  เห็นอกเห็นใจ หยุดฟัง รู้จักนิ่ง ตาประสานตา ให้รู้สึกถึงความสำคัญของคนสื่อสาร และสารที่สื่อ

2. ให้คำแนะนำที่ชัดเจน ไม่กำกวม ไม่ตีความผิด ถ้าจะดีก็เขียนลงกระดาษด้วย เขียนเสร็จ ให้คนไข้เอากลับบ้านไปเลย จะได้ไปดูซ้ำได้ คนที่บ้าน คนดูแลก็เข้าใจเหมือนกันด้วย

3. พูดช้าๆชัดๆ ด้วยภาษาชาวบ้านเข้าใจง่ายที่สุด อย่าใช้ภาษาต่างดาวทางการแพทย์ ที่เรียกว่า medical jargon

4. กำหนดหัวข้อที่เน้นย้ำ เอาแบบเน้นๆเนื้อๆ ไม่เยิ่นเย้อ ไม่อธิบายเกินไป  สำหรับหมอให้จัดลำดับสามอย่างที่ต้องอธิบายให้กับคนไข้
     สิ่งที่ต้องรู้ ต้องทำ  ...อันนี้ต้องแนะนำ ต้องเข้าใจ
     สิ่งที่ควรรู้และน่าทำ ... อันนี้ควรรู้ รอได้ อาจแนะนำในครั้งต่อๆไป
     สิ่งที่รู้ภายหลัง... อาจใช้สื่ออื่นๆช่วย

5. ใช้วิธี teachback คือให้คนไข้สอนกลับ ว่าเข้าใจถูกต้องไหม ถ้าเราแนะนำยากเขาก็สอนกลับยาก ผิดที่เรา

6. ใช้รูป แผนภาพ วิดีทัศน์ เพื่อเสริมความเข้าใจ.. ต่อให้คุณเดี่ยวไมโครโฟนเก่งแค่ไหน เขาจำภาพได้ดีกว่าเสมอ

7. กระตุ้นให้เกิดคำถาม และ การอธิบาย ทั้งคนไข้ คนใกล้ชิด และคนดูแล

8. อาจต้องใช้การสนทนาที่ปลุกเร้าและจูงใจ สำหรับผู้ป่วยที่ไม่อยากกินยา  อันนี้อธิบายยาวแบ่งเป็นข้อๆครับ

   8.1 ใช้ OARS คือ ใช้คำถามปลายเปิด (open end question), ตอบรับยืนยัน (affirmation), รับฟังและสนองตอบ (reflective listening), สรุปตบท้ายเป็นระยะๆ (summarized)
   8.2 เน้นให้เห็นประโยชน์และจะดึงเอาประโยชน์นั้นมาใช้ได้อย่างไร เช่น ย้ำกว่า LDL สูงทำให้โรคหัวใจเพิ่ม แล้วเราจะลด LDL สำคัญอย่างไร และทำอย่างไร
   8.3 ยอบรับในไอเดียของคนไข้ด้วย แม้ว่าเขาจะยืนยันจะไม่ใช้ยา แต่อธิบายและแก้ไข จุดที่เขาไม่เข้าใจ
   8.4 ใช้การวางแผนและตัดสินใจร่วมกัน

9. ค่อยๆสร้างความเชื่อมั่นในการรักษา ซึ่งต้องใช้เวลา และระบบสังคมด้วย

ส่วนตัว ใช้ข้อสอง ข้อห้า และข้อหก ครับ ไม่ได้ใช้ทุกข้อ ไม่งั้นคงได้เลิกงานสามทุ่มทุกวัน

happy sunday ครับ