ก้อนที่ต่อมไทรอยด์

ก้อนที่ต่อมไทรอยด์ ..
  ปัญหาสำคัญอันหนึ่งของต่อมไทรอยด์ คือ มีก้อน ทั้งคลำพบเอง มีคนสังเกตเห็น หรือมีความรู้สึกติดๆขัดๆเวลากลืนหรือหายใจ ทำอย่างไร  จริงๆมีแนวทางออกมามากมายและทบทวนวรรณกรรมทางการแพทย์ออกมาบ่อยมากครับ เกี่ยวกับเรื่องนี้ ผมเลือกใช้ harrison เป็นแกนครับ แอบดูแผนภูมิจากเล่มอื่นๆ ก็พอๆกัน

   การซักประวัติและการตรวจร่างกายสำคัญมากครับ ระยะเวลาที่โต อาการร่วมอย่างอื่น อาการของไทรอยด์ต่ำหรือเป็นพิษ การขาดสารไอไอดีน  มีผลต่อการวินิจฉัยครับ ต่อมาก็คลำก้อน ก้อนเล็กใหญ่ แข็งเรียบ ขรุขระ พอจะบอกถึงว่าเป็นก้อนหรือแนวโน้มเป็นมะเร็งได้ครับ  ถึงตรงนี้คุณหมอจะพอบอกได้แล้วว่าเป็นอะไร ส่วนการตรวจพบโดยบังเอิญจากการทำอัลตร้าซาวนด์หรือเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ มักจะเจอได้ถึง 5-10% ซึ่งอาจไม่เป็นโรคและยังถกเถียงกันอยู่ว่าต้องตรวจต่อหรือไม่ ต่างจากการคลำพบ หรือการมองเห็นด้วยตานะครับ
    หลังจากนั้นก็คงต้องตรวจวัดฮอร์โมน ถ้ามีลักษณะเป็นพิษอันนี้ต้องแยกว่า ก้อนที่คลำได้เป็นตัวส่งพิษ หรือ ก้อนที่คลำได้นั้น ปกติแต่ไทรอยด์ส่วนที่เหลือเป็นพิษ (cold nodule) ทำไมต้องแยก..เพราะใน cold nodule มีโอกาสเป็นมะเร็งได้ครับ  การแยกนั้นเราจะส่งคนไข้ไปทำ thyroid scan คือฉีดไอโอดีนกัมมันตภาพรังสีเข้าไป แล้วดูว่าไทรอยด์มันดูดซับเข้าไปมากน้อยแค่ไหน รายละเอียดมันลึกไปนะครับ
  ส่วน Hot nodule คือ การทำงานปกติหรือเกินปกติ โอกาสเกิดมะเร็งจะน้อยครับ สามารถใช้ยา หรือใช้วิธีอื่นๆที่ยังไม่ต้องเจาะหรือผ่าได้

   ต่อมาถ้าฮอร์โมนปกติหรือ เป็น cold nodule เราก็จะเจาะเอาเซลต่อมไทรอยด์ไปตรวจครับ ใช้เข็มฉีดยานี่แหละครับ (fine needle aspiration) ขนาดไม่ใหญ่เจาะเข้าไปตรงก้อน แล้วดูดเอาเนื้อเยื่อมาตรวจ จะได้เนื้อเยื่อเล็กน้อยใส่กระจกสไลด์เอาไปตรวจครับ ..สำหรับผู้ป่วย หลังจากดูดตัวอย่างแล้วควรใช้มือกดห้ามเลือดสักระยะนะครับ 10 นาที  และสังเกตว่าบวมหรือไม่ ไทรอยด์เป็นอวัยวะที่มีเลือดมาเลี้ยงมากมาย โอกาสเกิดเลือดออกได้มากครับ
   เรามาดูผลกัน ถ้าออกมาเป็นเซลมะเร็ง อันนี้โอกาสถูกต้องสูงมากครับ คิดดูว่าใช้เข็มเล็กๆจิ้ม โอกาสโดนเซลมะเร็งจะจะแจ้งแจ้ง มีไม่มากยังโดนเลย ก็ไปผ่าตัดครับ ดูชิ้นเนื้อจากผลผ่าตัดอีกครั้ง

   แต่ถ้าผลออกมาไม่เป็นมะเร็ง เราก็ใช้การติดตามครับ แนะนำใช้อัลตร้าซาวนด์ติดตามดูก้อน ว่ามีแนวโน้มโตขึ้นหรือเป็นมะเร็งหรือไม่ อาจทำการเจาะดูดซ้ำโดยใช้อัลตร้าซาวนด์ช่วยชี้ทางจะได้แม่นยำขึ้น ในกรณีทำอัลตร้าซาวนด์แล้วยังคาใจ หรือมีหลายๆก้อน
  แต่ถ้าผลออกมาเป็นตรงกลาง (suspicious) มะเร็งก็ไม่ใช่ จะอะไรก็ไม่ชัด แนวทางส่วนมากจะแนะนำให้ผ่าตัดเลยครับ แล้วดูผลชิ้นเนื้อจากการผ่าตัด หรือถ้าคิดว่าเทคนิคการเจาะยังไม่แม่นพอ อาจใช้อัลตร้าซาวนด์ช่วยเจาะโดยให้นำทางเจาะได้ครับ จะได้แม่นยำขึ้น

  การใช้ยาฮอร์โมนเพื่อไปกดขนาดของก้อน ก็อาจจะยุบลงได้เล็กน้อยครับ ให้คุยกับคุณหมอถึงประโยชน์ที่ได้และผลเสียจากยา ไม่ว่าจะเป็นใจสั่น และโอกาสการเกิดโรคหัวใจนะครับ เพราะโอกาสยุบลงไม่มากนัก
   ถ้าไปกดเบียดการกลืนและการหายใจ คงต้องผ่าออกนะครับ แต่บางทีก็บอกยากว่าจะไปกดทับหรือกีดขวางบริเวณคอหรือไม่

  จึงแถมท้ายด้วยคำถามว่า..นี่คือการทดสอบใด ช่วยบอกอะไร...ลูกเพจคนเก่งช่วยกันตอบทีนะครับ

ที่มา Harrison, AACE, ATA guidelines