เป้าหมายการควบคุมเบาหวาน

  วันนี้อยากฝากความหวังดีถึงท่านที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานทุกท่านครับ เมื่อวานได้มีโอกาสไปฟังบรรยาย เรื่องยาเบาหวานตัวใหม่ กลับบ้านมาดึก เลยตัดสินใจมาเขียนตอนเช้าครับ ผมไม่ได้จะพูดเรื่องยาเบาหวานนะครับ แต่พอฟังและอ่านผลการศึกษาต่างๆเกี่ยวกับโรคเบาหวานในปัจจุบัน ก็คิดได้ว่าอยากบอกเรื่องนี้กับพวกท่านมากกว่า คือ "เป้าหมายของการควบคุมระดับน้ำตาล"

  ก่อนหน้านี้ท่านๆที่เป็นเบาหวาน หรือ มีญาติที่เป็นเบาหวาน คงเคยใช้ผลเลือดที่เรียกว่า ระดับน้ำตาลในเลือด ที่ต้องงดอาหารมาตรวจตอนเช้าน่ะครับ เป้าหมายเดิมอยู่ที่ประมาณ 90-120 (fasting blood glucose) เราใช้ค่านี้มาช่วยในการรักษามานาน และก็พบว่าค่านี้มีความผันแปรมาก เช่น ถ้าเมื่อคืนกินมากๆ เช้านี้ก็อาจจะสูงมากและ ถ้าเจาะเลือดในแต่ละวันก็จะไม่เท่ากันเลยครับ ลองเจาะเลือดต่อเนื่องกันสัก5 วัน ท่านจะพบว่าค่าจะแตกต่างกันมาก และถ้าท่านไปติดตามการรักษากับหมอทุกๆ 2-3 เดือน แต่จะได้รับการประเมินจากผลเลือกที่แปรปรวนในแต่ละวัน ท่านทำดีมาตลอดสองเดือน บังเอิญว่าวันก่อน ไปกินมะม่วงสุกสัก 10 ลูก แล้วน้ำตาลขึ้น ท่านก็อาจถูกตัดสินว่าควบคุมไม่ดี และได้รับการปรับยาโดยใช้ ข้อมูลที่ไม่แท้จริง อาจทำให้เกิดผลเสียแก่ผู้ป่วยได้

   ปัจจุบันนี้ทางการแพทย์ใช้ ค่า hemoglobin A1C (เฮโมโกลบิน เอวันซี) ในการติดตามผลและการรักษาผู้ป่วยเบาหวานเป็นหลักครับ เนื่องจากว่าค่า เฮโมโกลบิน เอวันซี (ต่อไปขอเรียกย่อๆว่า A1c นะครับ) เป็นค่าที่แสดงผลน้ำตาลโดยเฉลี่ยประมาณ 8 -10 สัปดาห์ จึงบอกค่าเฉลี่ยของน้ำตาลมาตลอดสองถึงสามเดือน น่าจะถูกต้องแม่นยำกว่าค่าน้ำตาลปลายนิ้ว หรือ ที่ต้องงดอาหารตอนเช้ามาตรวจ ที่มันแปรปรวนมากในแต่ละวัน แปรปรวนตามภาวะการเจ็บป่วยต่างๆของผู้ป่วย ก็จะแนะนำการรักษาและปรับยาได้ถูกต้องมากขึ้นนั่นเอง ข้อที่มีประโยชน์อีกอย่างของ A1c นี้ก็คือ ไม่ต้องงดอาหารครับ สามารถเจาะตรวจได้เลยทุกๆเวลา ไม่ถูกรบกวนจากภาวะต่างๆของผู้ป่วยมากนัก และการศึกษาเรื่องเบาหวานในปัจจุบันนั้น ใช้เป้าหมายที่ระดับ A1c แทน ระดับน้ำตาลกันหมดแล้วครับ

   แต่ค่า A1cก็มีข้อจำกัดในการใช้เช่นกันครับ คือ มันไม่ไวครับ ถ้าน้ำตาลขึ้นเร็วๆหรือลงเร็วๆจนถึงน้ำตาลต่ำ มันจะยังตรวจจับไม่ได้ครับ ใช้ติดตามว่าน้ำตาลจะต่ำเกินหลังฉีดยาไม่ได้ และถ้าผู้ป่วยซีดจางมากๆ ค่าA1c อาจต่ำกว่าที่เป็นจริงได้ ( เพราะมันคือน้ำตาลที่เกาะอยู่กับเม็ดเลือดแดงนั่นเอง )

   ค่า A1C ที่ดีสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน ที่สุขภาพดี แข็งแรงและที่เพิ่งเป็นเบาหวานมาไม่นานนัก ก็จะรักษาระดับที่ 6.5-7.5 หรือประมาณ7 ส่วนผู้ป่วยเบาหวานที่อายุมากๆ ไม่แข็งแรง หรือเป็นเบาหวานมานานๆ ก็จะรักษาระดับ A1c ประมาณ 7.5-8.5 หรือ ประมาณ 8 ครับ การลดระดับน้ำตาลต่ำมากๆๆ ในปัจจุบันพิสูจน์กันแล้วนะครับว่ามีอัตราตายมากขึ้น เกิดโรคหัวใจมากกว่าควบคุมตามปกติครับ  แต่ก็ไม่ได้เป็นข้ออ้างว่าจะควบคุมต่ำกว่ามาตรฐานนะครับ