iatrogenic คือ โรคหมอทำ

 iatrogenic คือ โรคหมอทำ โรคแทรกซ้อนจากการรักษา

ความหมายมันกว้างนะ ส่วนตัวผมอยากจะนิยามว่า iatrogenic มันจะต้องเป็นผลจากการรักษา "อันไม่จำเป็น"

เพราะถ้าจำเป็นและอาจเกิดผลแทรกซ้อน แล้วทำด้วยความระวัง ไม่อยากเรียกว่า iatrogenic เลย

ตัวอย่างเช่น มีผู้ป่วยรายหนึ่งถูกแมลงต่อยที่มือ บวมแดงค่อนข้างมาก แต่ก็เป็นปฏิกิริยาเฉพาะที่ ไม่เป็นทั้งตัว ไม่มีหนองตรงจุดที่ถูกแมลงต่อย

ผู้ป่วยได้รับยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียกลุ่ม Beta Lactam แบบหยดเข้าหลอดเลือดดำ ประมาณ 5 โด๊ส

สองวันต่อมา มีผื่นแดง บวม ร้อน ปวด เป็นทางยาวตามหลอดเลือดดำนั้น !!

แม้ผื่นและหลอดเลือดดำอักเสบ (superficial thrombophleblitis) ที่เกิดขึ้นนี้จะไม่รุนแรงและหายเองได้ แต่ก็ทำให้เกิดผลต่อคนไข้

ที่ไม่มีข้อบ่งชี้การใช้ยาฆ่าเชื้อ และไม่มีความจำเป็นต้องบริหารยาทางหลอดเลือดดำเลย

ถ้าแบบนี้ ผมจึงเรียก ... iatrogenic