Cytisine : ความหวังใหม่หรือไม่
ใครยังจำต้นไม้เลิกบุหรี่ได้ไหม ถ้าจำไม่ได้ ลองย้อนกลับไม่อ่านที่นี่
https://medicine4layman.blogspot.com/…/golden-rain-acacia.h…
ไม่นานมานี้มีข่าวว่าในประเทศไทยจะนำมา cytisine มาใช้ผลิตยาเลิกบุหรี่ที่ราคาไม่แพง เพื่อยกระดับการเลิกบุหรี่ในไทย มาวันนี้เรามาดูการศึกษาเทียบยา cytisine เทียบกับยามาตรฐานคือ varenicline
การศึกษานี้เป็นการเปรียบเทียบประสิทธิภาพในการเลิกบุหรี่ของยา cytisine เทียบกับยาอดบุหรี่มาตรฐานคือ varenicline โดยประกาศหาอาสาสมัครในประเทศออสเตรเลียที่อายุมากกว่า 18 ปี ยินดีและสนใจในการเลิกบุหรี่ด้วยยามาเข้าร่วมการศึกษา ไม่มีโรคหัวใจ ไม่ตั้งครรภ์และไม่มีแผนจะตั้งครรภ์
นำผู้ร่วมทดลองแบ่งกลุ่ม กลุ่มทดลองนั้นใช้ยาแคปซูล cytisine ขนาด 1.5 มิลลิกรัม ต่อเนื่อง 25 วัน กำหนดวันเลิกคือวันที่ 5 หลังรับยา ส่วนกลุ่มควบคุมใช้ยา varenicline ตามมาตรฐานและกำหนดวันเลิกคือวันที่ 7 หลังเริ่มยา
วัดผลที่การเลิกสูบต่อเนื่องในเดือนที่ 7 ด้วยการยืนยันจากผู้เข้าร่วมศึกษาและยืนยันผลด้วยการตรวจคาร์บอนมอนอกไซด์ในลมหายใจ อันเป็นวิธีที่นิยมใช้ตรวจหาว่ายังสูบบุหรี่ในช่วงเวลาสั้น ๆ มานี้หรือไม่
โดยการศึกษานี้มีเจตนาเพื่อพิสูจน์ว่ายา Cytisine ที่สนใจประสิทธิภาพไม่ด้อยไปกว่ายามาตรฐาน varenicline โดยยอมรับหากถึงเกณฑ์ที่กำหนด การวิจัยแบบนี้ทำเพื่อบอกว่าประสิทธิภาพที่ไม่ด้อยกว่า แต่หากมีผลข้างเคียงน้อยกว่า (หรือราคาที่ถูกกว่าในบางประเทศ) มันพอจะทดแทนกันได้หรือไม่
ผลการวิจัยออกมาว่าในกลุ่มยา cytisine เลิกได้ 11.7% ส่วน varenicline เลิกได้ 13.3% ความแตกต่าง 1.62% นี้อยู่ในช่วงการยอมรับของการวิจัย
แต่ว่า !!
ช่วงการยอมรับอันนี้น่ะ มันกว้างกว่าขอบเขตที่กำหนดไว้ตั้งแต่แรก หมายถึง การศึกษานี้ไม่มีนัยสำคัญเพราะ ขอบเขตที่ยอมรับได้ มันกว้างกว่าที่ควรจะเป็น โอกาสผิดพลาดจะเกินค่าที่กำหนด
ทำให้ผลการศึกษาออกมาว่า ที่คาดหวังว่าไม่ด้อยกว่านั้น บอกเช่นนั้นไม่ได้ ต้องไปศึกษามาใหม่ (ซึ่งค่าจริง 11.7 กับ 13.3 มันก็น้อยกว่าอีกด้วยนะ) ก็ยังมาแทน varenicline ไม่ได้นั่นเอง
แต่อย่าเพิ่งหมดหวัง เพราะแม้การศึกษาจะไม่ได้ผลตามที่ต้องการก็จริง แต่ข้อจำกัด จุดพลิกผันของการศึกษานี้คือ ข้อผิดพลาดด้านเทคนิค ที่หากออกแบบการศึกษาดี ๆ เก็บกลุ่มตัวอย่างที่มากกว่านี้ อาจจะแสดงให้เห็นได้ว่า cytisine ไม่ด้อยกว่า varenicline และอาจจะมาทดแทนกันได้
สำหรับผู้สนใจรายละเอียดก็ไปดาวน์โหลดฟรีมาอ่านตามอ้างอิงข้างล่างนะครับ ข้อจำกัดของการศึกษานี้ เอาไปเป็นแบบอย่างของการวิเคราะห์วารสารแบบ non-inferiority trials ได้ดีเลยนะครับ ผมขอยกตัวอย่างที่เด่น ๆ แล้วกัน
👉การศึกษาเป็นแบบเปิด เพราะมันปิดไม่ได้ รูปแบบเม็ดยาไม่เหมือนกัน ระยะเวลาที่ให้ยาก็ต่างกัน โอกาสเกิดความโน้มเอียงมากมาย
👉มีคนที่อยู่ในการศึกษาจนครบเพียง 76% นับว่าออกจากการศึกษาไปมาก (แต่ในเรื่องเลิกบุหรี่ อยู่ถึง 76% นี่นับว่ามากแล้ว) การคิดคำนวณจึงต้องแยก intention-to-treat กับ per-protocol
👉ค่าขอบเขตล่างที่เป็นจุดพลิกผันของการศึกษานี้กำหนดไว้ที่ไม่น้อยไปกว่า -5 แต่การศึกษานี้ได้ขอบเขตล่างที่ -5.02 (ค่าน้อยกว่า -5) มันเกินขอบเขตล่าง จึงไม่อาจกล่าวได้ว่า ไม่ด้อยกว่า ตามสมมติฐานที่ตั้งเอาไว้
👉จำนวนคนที่เลิกได้ในกลุ่มควบคุมมีแค่ 13% น้อยกว่าที่ตั้งเป้าไว้ที่ 17% ทำให้ผลการศึกษามีพลังน้อย (เพราะไปทำในกลุ่มที่โอกาสสำเร็จต่ำ)
👉อย่างไรก็ตามตัวเลข 11.7% ที่ cytisine ทำได้ก็ไม่ขี้เหร่เท่าไร เมื่อเทียบกับยามาตรฐาน ก็น่าจะมีความหวัง ถ้าทำการวิจัยที่รัดกุมมากว่านี้
เรียกว่าเป็นความหวังอีกตัวสำหรับยาอดบุหรี่ ที่ประสิทธิภาพไม่ด้อยไปกว่ายาหลักมากนัก แต่ผลข้างเคียงลดลง ที่สำคัญถ้าเราทำได้เองแล้วราคาถูก น่าจะช่วยให้คนเลิกบุหรี่ได้มากขึ้นครับ
ที่มา
Courtney RJ, McRobbie H, Tutka P, et al. Effect of Cytisine vs Varenicline on Smoking Cessation: A Randomized Clinical Trial. JAMA. 2021;326(1):56–64. doi:10.1001/jama.2021.7621
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น