ลิ่มเลือดดำอุดตันที่ปอด การรักษาด้วยยาแบบสั้น

 ลิ่มเลือดดำอุดตันที่ปอด การรักษาด้วยยาแบบสั้น ๆ

ภาพที่เห็นคือ ลิ่มเลือดดำสีเทา อุดหลอดเลือดแดงไปปอดขวาแบบอุดเกือบทั้งท่อ แต่ขนาดการอุดไม่นับว่ารุนแรง ไปนับที่อาการและระบบไหลเวียนโลหิตว่าคงที่หรือไม่ครับ ถ้าไม่คงที่ ต้องสลายม็อบ เอ้ย.. สลายลิ่มเลือด จะใช้ยา จะแยงลวด จะผ่าตัดก็แล้วแต่

แต่ถ้าไม่รุนแรงก็ใช้ ยาต้านการแข็งตัวของเลือด (anticoagulant)ที่ปัจจุบันแนะนำเป็นยา direct oral anticoagulant (DOACs) เกือบหมดแล้ว มีน้อยมากที่ยังใช้ warfarin และคำแนะนำของสมาคมแพทย์โลหิตวิทยาอเมริกา 2020 ก็แนะนำ DOACs โดยจะใช้ตัวใดก็ได้

🚩ระยะเริ่มต้น 3-6 เดือนแรกของการรักษา

1. ถ้าเลือกใช้ dabigatran หรือ edixaban แนะนำให้ใช้ยาฉีด low melecular weight heparin ไปก่อน 5-10 วันนับแต่วินิจฉัย บ้านเราก็ enoxaparin นี่แหละครับ มีทุกที่ แล้วค่อยเปลี่ยนเป็น DOACs

2. ข้อสำคัญของการใช้ DOACs คือ ตับไตต้องไม่แย่มาก และระวังปฏิกิริยาระหว่างยา โดยทั่วไปถ้าค่าการกรอง creatinine clearance ต่ำกว่า 30 ไม่แนะนำให้ใช้ (มีที่ใช้ในบางกรณีและปรับขนาด)​ และถ้าตับแย่มากก็ไม่แนะนำให้ใช้ โดยเฉพาะ apixaban กับ rivaroxaban (มีข้อมูล การใช้ยาที่ CrCl ต่ำกว่านี้ ให้พิจารณาเป็นกรณีไป)

3. ขนาดที่ให้ ควรให้เต็มขนาด

3.1Dabigatran ให้ยาเม็ด150 มิลลิกรัม วันละสองครั้ง ห้ามแกะแคปซูล

3.2 edoxaban ให้ยาเม็ด 60 มิลลิกรัม วันละครั้ง เว้น CrCl 30-50 หรือ น้ำหนักตัวน้อยกว่า 60 กิโลกรัม ให้ลดยาเหลือ เม็ดละ 30 มิลลิกรัม วันละเม็ด

3.3 apixaban ให้ยาเม็ดละ 5 มิลลิกรัมครั้งละสองเม็ด (10 mg) วันละสองครั้ง เป็นเวลา 7 วัน แล้วลดขนาดเป็นยาเม็ดละ 5 มิลลิกรัม วันละสองครั้ง

3.4 rivaroxaban ให้ยาเม็ดละ 15 มิลลิกรัม วันละสองครั้ง เป็นเวลา 21 วัน แล้วลดขนาดเป็นยาเม็ดละ 20 มิลลิกรัม วันละครั้ง

4. ห้ามหัก ห้ามบด และหากกินยาอื่นร่วม ปรึกษาเภสัชกร หาปฏิกิริยาระหว่างยาเสมอ (P-glycoprotein และ cyp 3A4)

🚩ระยะต่อเนื่อง (6-12 เดือน) และระยะขยาย (มากกว่า 12 เดือน) แต่ละคนจะไม่เหมือนกันขึ้นไปโอกาสการเกิดลิ่มเลือดซ้ำและโอกาสเลือดออกของแต่ละคน แต่ขนาดยาจะเปลี่ยนไป

1.อย่าลืมตรวจการทำงานของไต ตรวจสอบปฏิกิริยาระหว่างยา และโอกาสเลือดออกเสมอ

2.ขนาดยา

2.1dabigatran ใช้ยาเม็ด 150 มิลลิกรัมวันละสองเม็ด เหมือนเดิม ยกเว้นการทำงานของไตแย่ลง หรือผู้ป่วยอายุมาก ให้ปรับเป็นเม็ดละ 110 มิลลิกรัม วันละสองครั้งแทน (ปรับได้ตั้งแต่ระยะแรก)

2.2 edoxaban ให้ในขนาดเม็ด 60 มิลลิกรัม วันละครั้งตามเดิม ยกเว้นลดขนาดมาแต่แรก หรือติดตามไปแล้ว Creatinine clearance ตกมาในช่วง 30-60 หรือ น้ำหนักลงมาต่ำกว่า 60 กิโลกรัม ก็ลดขนาดเป็นเม็ดละ 30 มิลลิกรัม วันละครั้ง

2.3 apixaban ใช้ขนาดเม็ดละ 5 มิลลิกรัม วันละสองครั้ง หากต้องให้ยาถึงระยะขยาย (extended)ใช้ยาขนาด 2.5 มิลลิกรัม วันละสองครั้ง

2.4 rivaroxaban ใช้ในขนาดเม็ดละ 20 มิลลิกรัมวันละเม็ด หากต้องใช้ถึงระยะขยาย จะใช้ยาขนาดเม็ดละ 10 มิลลิกรัมวันละหนึ่งเม็ด ... อ้อ ยาตัวนี้กินพร้อมอาหารนะครับ

แต่ถ้าที่ใดไม่มียา DOACs จะใช้ยา warfarin ก็ไม่ผิดกติกาครับ ต้องมาเจาะเลือด ปรับยา และระวังปฏิกิริยาระหว่างยาบ่อยกว่า DOACs ครับ