"ไม่ได้กลิ่น" อาจสงสัยโควิด-19 แล้วเราทดสอบอย่างไร
ก่อนอื่นต้องขอบอกก่อนว่า อาการได้กลิ่นลดลง (hyposmia) หรือไม่ได้กลิ่น (anosmia) เป็นอาการที่พบน้อยในผู้ป่วยโรคโควิด-19 และยังไม่มีความจำเพาะต่อโรคโควิด-19 เพราะยังพบได้อีกหลายโรค จึงไม่สามารถกล่าวได้ว่า ไม่ได้กลิ่นคือเป็นโควิดและเป็นโควิดจะไม่ได้กลิ่น
ประสาทรับกลิ่น มีตัวรับกลิ่นอยู่ที่ด้านบนของโพรงจมูกทั้งสองข้าง เพื่อรับสัญญาณสารเคมีแปลงเป็นสัญญาณไฟฟ้าส่งไปยังสมอง จมูกซ้ายส่งสัญญาณไปด้านซ้ายและแปลที่สมองด้านซ้าย แต่จะมีบางส่วนข้ามไปแปลที่ด้านขวา ตำแหน่งที่ข้ามไปอีกฝั่งจะอยู่ลึกและใกล้สมอง (olfactory trigone) ดังนั้นถ้ามีความเสียหายก่อนถึงตำแหน่ง trigone ก็จะไม่ได้กลิ่นข้างนั้น แต่ถ้าตำแหน่งที่เสียหายอยู่เลย trigone จะยังได้กลิ่นอยู่ เพราะมีบางส่วนข้ามไปฝั่งตรงข้ามได้
ข้อสันนิษฐานโควิด มันทำให้เกิดการอักเสบที่ตำแหน่งเซลล์ประสาทรับกลิ่นของจมูกทั้งสองข้าง ดังนั้นจึงเกิดการได้กลิ่นลดลง หรือไม่ได้กลิ่น เพราะเกิดทั้งสองข้างนั่นเอง
การทดสอบประสาทสมองคู่ที่หนึ่ง olfactory nerve ที่ใช้รับกลิ่น เราจะให้ผู้ทดสอบหลับตา (ก็แน่นอนลืมตาก็รู้หมด) ใช้นิ้วอุดรูจมูกข้างที่เหลือ ผู้ทดสอบนำสารทดสอบใส่ขวดเล็ก ๆ มาใกล้รูจมูกในระยะไม่เกิน 30 เซนติเมตรและค่อย ๆ เลื่อนเข้ามาใกล้ ๆ จนผู้ป่วยได้กลิ่น
หากได้กลิ่นและตอบได้ว่าคืออะไร ก็ถือว่าผ่าน เราจึงต้องใช้สารที่ผู้ป่วยส่วนมากรู้จักดี ที่นิยมใช้คือ ผงหรือเม็ดกาแฟบด วานิลลา มะนาว แต่ถ้าคิดว่าผู้ถูกทดสอบไม่รู้จัก ก็อาจให้สูดกลิ่นดูก่อนได้ (ในกรณีผู้ป่วยเด็กหรือมีความบกพร่องทางสติปัญญา)
สำคัญคือสารที่นำมาทดสอบ ต้องไม่ใช่สารระคายเคืองจมูก เพราะการระคายเคืองจะทำให้รู้ว่ามีสารมากระทบจมูก (เป็นการระคายเคือง ไม่ใช่การรับสัมผัสรับกลิ่น) เช่น ห้ามใช้แอมโมเนีย ห้ามใช้ทินเนอร์ หรือสารที่ฟุ้งกระจายมากก็อาจแทรกเข้าจมูกอีกข้างได้ เช่น น้ำหอมระเหย
การวัดโดยใช้คลื่นไฟฟ้าสมองหรือภาพคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าชนิดแสดงให้เห็นการทำงานด้วย (ไม่ใช่แค่โครงสร้าง) แม้จะเป็นการยืนยันที่เป็นรูปธรรมชัดเจน แต่จะใช้ในงานวิจัยมากกว่าครับ
ส่วนพวก "ผิดกลิ่น" อันนี้อันตรายกว่า เพราะถ้าถูกจับได้น่าจะถึงฆาต
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น