ชายคนหนึ่ง มีอาการปวดท้องรุนแรง คลื่นไส้ ปวดทะลุหลัง ดื่มเหล้ามาตลอด ตรวจท้องกดเจ็บทั่ว ๆ เสียงลำไส้ลดลงเล็กน้อย เคาะตับยังทึบปรกติ ตรวจระดับอะไมเลสสูง 800 กว่า ๆ ฟิล์มซีทีสแกน พบเป็นตับอ่อนอักเสบ บวม แต่ยังไม่มีสารน้ำชัดเจนรอบตับอ่อน และตรวจไตรกลีเซอไรด์สูง 6000 และเราเห็นไขมันแยกชั้นจากเม็ดเลือดและพลาสมาอย่างชัดเจน
*เคยเป็นโรคนี้มาแล้วหนึ่งครั้ง เคยพบไตรกลีเซอไรด์และไขมันอื่นสูง แต่...ยังไม่หยุดดื่มเหล้า*
ตับอ่อนอักเสบรายนี้เกิดจากไตรกลีเซอไรด์สูงจริงหรือ
👉เมื่อแยกเหตุอื่น เรื่องนิ่ว เรื่องยา เรื่องก้อน ก็คงคิดได้ว่าเป็นสาเหตุจริงเพราะแค่สูงกว่า 500 ก็เสี่ยงแล้ว แต่นี่ตั้ง 6000 กว่า แต่ก็มีเหตุอื่นด้วยนะอย่าลืมสิ เหล้านั่นเอง แถมเหล้าเนี่ย ไม่ได้ขึ้นกับปริมาณด้วยนะ
หรือเหล้าทำให้ไตรกลีเซอไรด์สูง แล้วทั้งหมดเกิดจากเหล้า
👉ก็เป็นไปได้ เพราะสาเหตุที่พบบ่อยของไตรกลีเซอไรด์ในเลือดที่สูงมาก จะเกิดจากเหตุนอกตัวคือ เหล้า คือยาต่าง ๆ ต่อมาคือโรคของฮอร์โมนเช่นไทรอยด์ในเลือดต่ำ หรือเบาหวาน และสุดท้ายคือไขมันในเลือดสูงจากพันธุกรรม (familial hyperlipidemia)
แล้วจะแยกอย่างไร ว่าจากเหล้าหรือเปล่า
👉ก็หยุดเหล้าไง แล้วดูว่าลดลงไหม แต่สถานการณ์นี้คงต้องให้ยาก่อนแหละ เพราะมันตับอ่อนอักเสบแล้วนี่นา หลังจากนั้นก็ต้องหยุดเหล้า เมื่อปลอดภัยแล้วจึงมาแยกอีกที่โดยการหยุดยา การซักประวัติครอบครัว หรือการตรวจยีนหรือตรวจวัด ระดับ apolipoprotein ว่าเป็นไขมันผิดปกติแบบใด
แล้วตับอ่อนอักเสบจากไตรกลีเซอไรด์มันรักษาต่างจากเหตุอื่นหรือ
👉ก็ไม่ได้ต่างกันนักกับการดูแลประคับประคอง การลดปวด การให้สารน้ำ การติดตามอาการ การให้ยาฆ่าเชื้อเมื่อมีข้อบ่งชี้ แต่จะต้องเพิ่มการใช้ยาเพื่อลดอันตรายจากไตรกลีเซอไรด์สูง และเรารักษาไตรกลีเซอไรด์สูง ด้วยสาเหตุนี้แหละ คือ ตับอ่อนอักเสบ ส่วนโรคหัวใจและหลอดเลือดเป็นเหตุรอง
ใช้ยาอะไร
👉เมื่อกินได้ก็ให้ยา fenofibrate และอาจต้องให้ร่วมกับ niacin หรือ โอเมก้าสาม จะเห็นว่าไม่ได้ใช้ยาลดไขมัน statin เป้นหลักนะครับในการรักษาภาวะนี้ ส่วนถ้ายังกินไม่ได้ก็สามารถให้อินซูลินเพื่อลดอันตรายของกรดไขมันที่สูงมากนี้ได้ ถ้าน้ำตาลสูงคือเป็นเบาหวานด้วย ก็ให้อินซูลิน รักษาระดับน้ำตาลประมาณ 150-200 แต่ถ้าน้ำตาลไม่สูง เราก็ให้สารละลายน้ำตาลคู่กับอินซูลินเพื่อลดโอกาสน้ำตาลในเลือดต่ำ (ไปอ่านเรื่องอินซูลินกับการสร้างกรดไขมัน)
ถ้าใช้ยาไม่ได้ผลล่ะ หรือกินยาลดไขมันไม่ได้
👉ส่งเข้าเครื่องฟอกเลือดโดยใช้ตัวกรองไขมัน เรียก lipid aphraresis เพื่อกรองเอาไขมันออกไปจากเลือด
อาหารการกินล่ะ กินได้เลยไหม
👉เมื่ออาการคงที่แล้ว ให้รีบให้อาหารทางปากให้เร็วที่สุด เพราะการให้สารอาหารทางปากจะช่วยลดอัตราการเสียชีวิตในโรคตับอ่อนอักเสบได้ โดยอาหารที่กินจะต้องลดไขมันอิ่มตัว ลดไขมันสัตว์ ลดน้ำมันมะพร้าว เพราะไขมันเหล่านี้ส่งผลต่อระดับไตรกลีเซอไรด์สูงโดยตรง
ต้องหยุดเหล้าไหม
👉อันนี้แหละจำเป็นที่สุดเลย คนไข้รายนี้เคยมีปัญหาจากเหล้ามาแล้วทั้งตับอ่อนอักเสบและไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง นี่ยังไม่นับแผลในกระเพาะที่ปวดท้องแบบนี้ได้ มีตับอักเสบจากแอลกอฮอล์ได้อีก มีภาวะเลือดเป็นกรดจากแอลกอฮอล์ และพอนอนโรงพยาบาลทันที ดื่มเหล้าไม่ได้ ก็อาจเกิดอาการถอนเหล้าได้อีก
นิดนึงไม่ได้เหรอ ไวน์ก็ได้
👉แง่งงงง ไม่ได้ อะไรก็ไม่ได้ แอลกอฮอล์ทุกชนิดแหละ จะไวน์แดง ไวน์ขาว นิยายวาย
หมอนี่ ดุเหมือนกันนะ
👉ไม่ดุ นี่ลุงหมอนะ ไม่ใช่ลุงต....
[dyslipidemia ที่มีไตรกลีเซอไรด์สูงเด่นคือ Type I Dyslipidemia (hypertriglyceridemia) ที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมแบบยีนด้อย ความผิดปกติที่พบบ่อยคือ lipoprotein lipase ลดลง หรือการขาด Apo C-II ]
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น