ปริมาณแอลกอฮอล์กับตับอ่อนอักเสบ
ตับอ่อนอักเสบ เป็นโรคที่พบไม่บ่อย (อาจจะไม่ได้หาโรคบ่อยด้วย) อาการก็ไม่ต่างจากโรคกระเพาะมากนัก ปวดจุกแน่นกลางท้อง รุนแรง และตรวจเอนไซม์ตับอ่อน amylase หรือ lipase สูงกว่าปรกติ อาการอื่นที่บ่งชี้แต่พบน้อยคือ ปวดร้าวทะลุหลัง นั่งแล้วปวดน้อยกว่านอน
เมื่อไม่นานมานี้ World Society of Emergency Surgery ได้ออกคำแนะนำสำหรับตับอ่อนอักเสบออกมา ซึ่งจะมีความแตกต่างจาก revised Atlanta criteria ที่เคยเล่าให้ฟังหรือไม่ คงจะมาเล่าให้ฟังเร็ว ๆ นี้ แต่วันนี้อยากมาเล่าประเด็นนี้ให้ฟัง คือ แอลกอฮอล์กับตับอ่อนอักเสบ
สาเหตุหลักของตับอ่อนอักเสบคือ ...นิ่ว ไม่ว่านิ่วตับอ่อน นิ่วท่อน้ำดี รองลงมาคือ การดื่มแอลกอฮอล์
เมื่อผู้ป่วยมีอาการปวดท้องหลังดื่มแอลกอฮอล์ โรคที่เราคิดถึงส่วนมากคือ โรคกระเพาะ ซึ่งก็ไม่ผิด พบบ่อยมาก แต่อีกโรคที่แฝงอยู่คือตับอ่อนอักเสบ .. ใช่ครับ แอลกอฮอล์ไม่ได้ทำให้ตับแข็ง ตับอักเสบอย่างเดียว ยังทำให้ตับอ่อนอักเสบอีกด้วย
ตับแข็งและตับอักเสบจากแอลกอฮอล์นั้น ปริมาณการดื่มและระยะเวลาที่ดื่ม เป็นปัจจัยสำคัญที่มาวินิจฉัย เพราะต้องดื่มมากระดับหนึ่งจึงเกิดโรค แต่ตับอ่อนอักเสบไม่เป็นแบบนั้น จากการศึกษาถึงความสัมพันธ์ของปริมาณแอลกอฮอล์ที่ดื่มและโอกาสเกิดตับอ่อนอักเสบจากแอลกอฮอล์พบว่า ปริมาณการดื่มไม่ได้สัมพันธ์ชัดเจนกับการเกิดโรค หรือพูดง่าย ๆ คือ
***ดื่มไม่มากก็เกิดตับอ่อนอักเสบได้***
แม้ข้อมูลจะบอกว่าดื่มมาก ๆ หนัก ๆ โอกาสเกิดจะมากกว่าดื่มน้อย ๆ แต่นั่นคือโอกาสทางสถิติไง คุณดื่มบ่อย โอกาสเกิดโรคก็มากเป็นธรรมดา แต่ถึงคุณดื่มน้อย โอกาสตับอ่อนอักเสบก็ไม่ได้ลดน้อยตามไปด้วยนะ
พูดอย่างนี้ อาจจะมีคนไหวพริบดีประสงค์ร้ายบอกว่า กินน้อยกินมากก็มีโอกาสเกิดพอ ๆ กัน งั้นดื่มมากดีกว่า ... อันนี้ผิดมากนะครับ เพราะดื่มมากก็จะมีความผิดปกติอื่น ๆ เพิ่มมากกว่าตับอ่อนอักเสบไปอีก เพียงแต่อยากบอกว่าประโยคที่ใช้ว่า "ดื่มแค่นิดเดียวเอง เป็นตับอ่อนอักเสบเลยหรือ" มันเป็นอย่างนั้นจริง ๆ นะครับ ดื่มไม่มากก็ตับอ่อนอักเสบได้ ห้ามคิดว่าดื่มเล็กน้อยแล้วจะไม่เป็น
แม้ว่าโอกาสเกิดตับอ่อนอักเสบรุนแรง คือ เอนไซม์และการอักเสบมันกระจายไปทั่วร่างจนมีอวัยวะต่าง ๆ ทำงานผิดปกติและล้มเหลว โอกาสแบบนี้มันไม่มากนัก แต่หากเกิดก็รุนแรงจนเกิดช็อกได้ หรือหากเป็นตับอ่อนอักเสบไม่รุนแรง ก็ใช้เวลารักษาพอสมควรและปวดมากด้วย รวมทั้งเพิ่มโอกาสการเกิดเบาหวานในอนาคต (อินซูลินสร้างจากตับอ่อน) เสียหายทั้งขึ้นทั้งล่อง
"คิดให้ดีก่อนจะยก ถ้ากระดกแล้วแก้ไม่ทัน"
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น