สรุปงานวิจัย วิตามินอี (vitamin E acetate) กับปอดอักเสบจากบุหรี่ไฟฟ้า (EVALI)

สรุปงานวิจัย วิตามินอี (vitamin E acetate) กับปอดอักเสบจากบุหรี่ไฟฟ้า (EVALI)

วิตามินอีอาซีเตต เป็นรูปแบบอันหนึ่งของวิตามินอี ใช้ในอาหารหรือยาวิตามิน อีกข้อใช้คือในครีมทาผิว สำหรับวิตามินอีที่ใช้กินและทานี้ได้รับการรับรองการใช้และไม่เกิดผลเสียต่อสุขภาพ แต่หากเรานำมาใช้ผิดวิธีจะเกิดผลเสียรุนแรงได้ ก่อนหน้านี้มีคำเตือนและห้ามใช้วิตามินอีอาซีเตตในน้ำยาบุหรี่ไฟฟ้ามาก่อนหน้านี้แล้ว

รายงานการเกิดปอดอักเสบจากบุหรี่ไฟฟ้า (EVALI) และการจัดโรคปอดอักเสบจากบุหรี่ไฟฟ้าถือเป็นประเด็นร้อนทางสาธารณสุขของอเมริกา เพราะตัวเลขผู้ใช้บุหรี่ไฟฟ้าเพิ่มมากและกรณีเกิดพิษสูงมาก หลังจากทำการวิเคราะห์แล้วพบว่าสาเหตุที่น่าจะอธิบายได้ดีที่สุดคือ สาร THC ที่สกัดได้จากกัญชาและสารวิตามินอีอาซีเตต ที่ปนเปื้อน (โดยเจตนา) ในน้ำยาบุหรี่ไฟฟ้า เพราะวิตามินอีอาซีเตตจะสามารถไประคายเคืองเซลล์เยื่อบุผนังหลอดลมโดยตรง และ ketene ที่พบจากการเผาไหม้วิตามินอีอาซีเตตก็ระคายเคืองเยื่อบุหลอดลมและถุงลมเช่นกัน

การวิเคราะห์จากข้อมูลรายงานตัวเองของผู้ป่วยพบชัดเจนว่าในการผสมสาร THC ในน้ำยาบุหรี่ไฟฟ้า แต่แทบไม่พบการป่วยในคนที่สูบบุหรี่ไฟฟ้าที่ได้รับมาตรฐาน วารสารการแพทย์ New England Journal of Medicine ฉบับเมื่อ 2 มกราคม 2563 ที่ผ่านมาได้ลงตีพิมพ์รายงานการวิจัยจาก CDC และ National Institute of Health ของอเมริกา ถึงการศึกษาน้ำล้างปอด (BronchoAlveolar Lavage) ที่ศึกษาในผู้ป่วยปอดอักเสบจากบุหรี่ไฟฟ้า 51 ราย ในช่วงท้ายปี 2562 จาก 16 รัฐของอเมริกา

งานวิจัยนี้นอกจากทำในผู้ป่วยปอดอักเสบจากบุหรี่ไฟฟ้า (ระดับการวินิจฉัยยืนยันและระดับน่าจะเป็น) เพื่อหาสารพิษหลักสามชนิดคือ วิตามินอีอาซีเตต น้ำมัน และ การละลายปิโตรเลียม งานวิจัยนี้ยังมีตัวอย่างเปรียบเทียบ คือ คนที่สุขภาพดี 99 คนอีกด้วย แบ่งเป็นคนที่ไม่ใช้บุหรี่ใด ๆ 52 คน คนที่ใช้บุหรี่ไฟฟ้า 18 คน คนที่ใช้บุหรี่มวนเผาไหม้ 29 คน คนกลุ่มนี้พบสาร THC ใน BAL 5% และพบในปัสสาวะ 25%

ผลการศึกษาออกมาว่า ในคนที่ป่วยจากปอดอักเสบ พบสารวิตามินอีอาซีเตต 94% พบน้ำมันโมเลกุลสายกลาง (medium-chain triglyceride) โดยเฉพาะน้ำมันมะพร้าว 2% พบสาร limonene สารทำละลาย 3% โดยที่ไม่พบสารเหล่านี้ในกลุ่มควบคุม 99 คนเลย

แม้การศึกษานี้จะเป็นการศึกษาขนาดเล็ก ยังมีข้อจำกัดเพราะทำในเวลาเดียวครั้งเดียว ไม่รู้เวลาในการเสพว่ามีมาก่อนเกิดโรคนานเพียงใด แต่การศึกษานี้ก็พอจะบอกได้ว่า หนึ่งในสาเหตุที่ทำให้เกิดปอดอักเสบจากบุหรี่ไฟฟ้าที่สำคัญมากคือ การปนเปื้อนน้ำมันและวิตามินอีอาซีเตต ทั้ง ๆ ที่ได้มีคำแนะนำห้ามใช้ ส่วนผู้ที่ใช้ผลิตภัณฑ์ที่ได้มาตรฐานทั้งอุปกรณ์และน้ำยา (เฉพาะ 18 คนในการศึกษานี้นะครับ) ไม่เกิดอันตรายและไม่พบสารปนเปื้อนดังกล่าวแต่อย่างใด

เรื่องนี้ให้ข้อคิดเราประการหนึ่งที่สำคัญ ไม่ว่าสารเคมีหรือยา หากใช้ผิดรูปแบบผิดวิธี นอกจากประโยชน์ไม่มี อันตรายยังจะบังเกิดอีกด้วยครับ

วารสารอ่านฟรี
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1916433…