ไหน ๆ ก็มาเรื่องหอยนางรมกับสังกะสีแล้ว มาต่อกันอีกนิด
สังกะสีเป็นแร่ธาตุที่จำเป็น ใช้น้อยแต่ห้ามขาดที่เรียกว่า micronutrients ร่างกายคนเราไม่มีระบบจัดเก็บสังกะสี ดังนั้นเราจึงต้องได้รับทุกวัน ประมาณวันละ 10 มิลลิกรัม สารอาหารที่ไม่สามารถสะสมได้จะมีโอกาสขาดสารอาหารได้มากครับ
สังกะสีพบได้มากมายในอาหารโดยเฉพาะเนื้อสัตว์ ในพืชและธัญพืชก็มีเช่นกันแต่ว่าไม่มากเท่าและไม่ดูดซึมดีเท่า หากดูปริมาณอาหารที่กินของพวกเราแล้วสังกะสีพอแน่นอนครับ ถึงเป็นมังสวิรัติก็เพียงพอ การกินอาหารหลากหลายจึงสำคัญมาก ส่วนหอยหลายชนิด ไม่ใช่แค่หอยนางรมมีสังกะสีสูงเช่นกัน ปลาทะเลก็มีสูง แม้จะไม่สะสมในร่างกาย ถามว่าจริง ๆ โอกาสขาดสูงไหม ก็ไม่สูงนะครับ
แล้วใครล่ะที่จะขาดสังกะสี เนื่องจากสังกะสีดูดซึมที่ลำไส้ คนที่จะขาดสังกะสีคือคนที่ลำไส้ผิดปกติเช่นเป็นโรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง รับการตัดต่อลำไส้จนพื้นที่ดูดซึมลดลง คนที่ขาดสารอาหารหลักโดยรวมจากการกินไม่พอก็จะขาดสังกะสีด้วย คนที่ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำจะดูดซึมสังกะสีไม่ดี
ยาปฏิชีวนะกลุ่ม fluoroquinolones (กลุ่ม floxacin ทั้งหลาย) และยากลุ่ม tetracyclines จะลดการดูดซึมสังกะสีได้ ส่วนยาขับปัสสาวะ thiazides จะเพิ่มการขับสังกะสีทางท่อไต
แล้วขาดสังกะสีจะเกิดปัญหาใด เราต้องมาเข้าใจว่าสังกะสีทำหน้าที่ใด สังกะสีทำหน้าที่หลายอย่างมาก เวลาขาดสังกะสีอาการจึงไม่เฉพาะเจาะจงสักอย่าง ถ้านับแต่หน้าที่เด่น ๆ ที่สำคัญมากคือ เป็นตัวประกอบสำคัญของระบบภูมิคุ้มกันโดยเฉพาะการทำงานของ T-cell การขาดสังกะสีจะทำให้ภูมิคุ้มกันแย่ลงมาก หน้าที่ร่วมในการสังเคราะห์เนื้อเยื่อก็สำคัญทำให้หากขาดสังกะสี แผลจะหายช้า ผิวลำไส้ (หลุด สร้าง ซ่อม ทุกวัน)ผิดปกติ ผิวหนังแห้งแตกลอก ผมไม่แข็งแรง หลุดร่วงสีเปลี่ยน อีกประการที่มีข้อมูลคือเรื่องการเสื่อมลงของประสาทรับภาพ (age-related macular degeneration) ว่าหากขาดสังกะสีแล้วการเติมกลับจะช่วยลดความเสื่อมได้ แต่ไม่มีบทพิสูจน์เรื่องการกินไว้ก่อนเพื่อป้องกันการเสื่อมของประสาทตา
สังกะสีมีส่วนในการสังเคราะห์ฮอร์โมนเพศชาย testosterone การขาดสังกะสีโดยเฉพาะในช่วงก่อนวัยรุ่นจึงอาจทำให้ลักษณะทางเพศชายไม่สมบูรณ์ หากมาเกิดในวัยผู้ใหญ่จะไม่ใช่อารมณ์ทางเพศลดลงนะครับ อาการที่เกิดคือการสร้างอสุจิลดลงหรือด้อยประสิทธิภาพ นั่นคืออาจทำให้มีบุตรยากนั่นเอง
เมื่อเราสงสัยว่าจะขาดสังกะสี เราอาจวัดค่าสังกะสีในเลือดได้ หรืออาจใช้วิธีทดแทนสังกะสีแล้วดูการตอบสนองได้ โดยใช้ยาเม็ดสังกะสีนะครับ ยาเม็ดมีหลายชนิดขึ้นกับเกลือที่มาจับเช่น Zn acetate, Zn gluconate, Zn sulphate ที่แต่ละอย่างจะมีปริมาณสังกะสีที่เอาไปใช้ได้ที่ต่างกัน เมื่อชดเชยแล้วติดตามระดับในเลือดหรือติดตามอาการว่าดีขึ้นหรือไม่ สุดท้ายต้องแก้ไขสาเหตุและปรับโภชนาการให้ดีด้วย
อ้อ..เราไม่ต้องกินยาเม็ดสังกะสีป้องกันการขาดนะครับ เรากินจากอาหารก็พอครับ การกินยาเม็ดสังกะสีแล้วเกินขนาดจะทำให้คลื่นไส้อาเจียนถ่ายเหลวรุนแรงได้
***ดีที่สุดคือกินอาหารหลากหลายและครบห้าหมู่ครับ***
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น