ปัจจัยเสี่ยง ตามมุมมอง

มีเรื่องอยากเล่า

ไม่นานมานี้มีคนมาปรึกษาเนื่องจากกลัวว่าจะเป็นมะเร็ง (ไม่ได้เป็นผู้ป่วยที่มาเข้ารับการรักษานะครับ จึงไม่ใช้คำเรียกชื่อว่า ผู้ป่วย)

คุณสุภาพบุรุษท่านนี้เป็นเกษตรกร ไม่มีโรคประจำตัวและแข็งแรงดี หนึ่งสัปดาห์มานี้มีอาการจุกแน่นกลางท้อง เป็นเวลากินอาหารมาก ๆ ใช้ยาธาตุน้ำขาวแล้วอาการดีขึ้น ไปพบแพทย์ที่คลินิก แพทย์แจ้งเป็นโรคกระเพาะ แนะนำการปฏิบัติตัว ให้ยา omeprazole และนัดไปติดตามผล เขาไม่มีอาการเตือน (alarm features คือ อาการที่จะบ่งชี้ว่าจุกแน่นท้องอาจอันตราย ควรสืบค้นต่อ) ไม่มีประวัติครอบครัวโรคมะเร็ง

เขาติดตามข่าวปัจจุบัน เห็นว่ามีข่าวเรื่องสารเคมีการเกษตรที่จะถูกควบคุม จึงมีความกังวลว่าตัวเองอาจจะเป็นมะเร็ง เพราะใช้สารนี้ในการทำการเกษตรเช่นกัน (อ้อ..เขากินยา omeprazole แล้วอาการดีขึ้น) เขาถามผมว่าถ้าจะตรวจหามะเร็งกระเพาะและลำไส้ มีตัวเลือกการตรวจอย่างไรบ้าง

ผมก็แนะนำสั้น ๆ ถึงวิธีการคัดกรองมะเร็งที่เขา "กังวล" และก็ถามกลับสองสามข้อและพบว่า

สุภาพบุรุษท่านนี้ ดื่มเบียร์ทุกวันมายี่สิบสี่ปี วันละหนึ่งขวดเบียร์ 750 ซีซี บางครั้งก็ดื่มเหล้าแทนเบียร์หนึ่งขวดกลมเช่นกัน

สุภาพบุรุษท่านนี้ สูบบุหรี่ทุกวัน วันละครึ่งซองมานานสามสิบปี ยังไม่เลิก

สุภาพบุรุษท่านนี้ ใช้ยาชุดแก้ปวดขาบ่อย ๆ เวลาทำงานมาก ๆ จนปวดเข่าปวดขา
...
...
...
แต่เขาไม่ได้ "กังวล" ประเด็นเหล่านี้นัก

บางครั้งการให้ความสำคัญของเรื่องราวต่าง ๆ ก็ไม่เท่ากัน ขึ้นกับการรับรู้และมุมมอง