18 มิถุนายน 2562

แคลเซียมเกินจากยา calcium alkali syndrome

ยาเม็ดแคลเซียมเสริมสามารถทำให้แคลเซียมเกินได้เช่นกัน
ในยุคสมัยที่อาหารเสริมและวิตามินมีมากมาย สามารถซื้อหาได้ง่ายจากหน้าร้าน จากออนไลน์ ส่งให้ถึงที่อีกต่างหาก เรามักจะคิดว่าอาหารเสริมเหล่านี้มีประโยชน์ซึ่งมันก็จริง แต่อย่าลืมว่าถ้าใช้อย่างประมาท ไม่รู้ข้อเท็จจริงก็เกิดปัญหาได้
แคลเซียมในเลือดสูงอันเป็นสาเหตุจากยาเม็ดแคลเซียมถือว่าเกิดน้อย ระดับรายงานผู้ป่วย (ถ้าคำนึงถึงและตรวจเจอ) ในอดีตเราเรียกภาวะคล้าย ๆ กันนี้ว่า milk-alkali syndrome จากการใช้ยารักษาโรคกระเพาะอาหารบางชนิด ปัจจุบันเราไม่ได้ใช้ยานั้นแล้ว milk-alkali syndrome จึงหายไป แต่มีอีกหนึ่งอาการที่คล้ายกันมาแทนคือ calcium supplement syndrome
อาการที่เกิดคือ อาการจากแคลเซียมในเลือดสูง ซึมลงสับสน ปวดท้อง ปวดเมื่อยตามตัว ใจสั่น ปัสสาวะมาก มีอาการขาดสารน้ำ จะตรวจพบระดับแคลเซียมในเลือดสูง ระดับฟอสเฟตในเลือดปกติจนถึงค่อนต่ำ ความเป็นกรดเป็นด่างในเลือดจะไปทางเป็นด่าง (ด้วยกลไกของโรคและการขาดสารน้ำ บางคนเรียก calcium alkali syndrome) มีภาวะไตทำงานบกพร่อง ถ้าถามว่าอาการแบบนี้ ผลเลือดแบบนี้ มีการคิดแยกโรคที่มีแคลเซียมสูงได้มากมาย แต่สิ่งสำคัญที่จะต้องได้จากประวัติคือ มีการกินยาเม็ดแคลเซียมสูงเกินจำเป็นมาในระยะเวลาสั้น ๆ นี้ และไม่มีภาวะอื่นใดมาอธิบายแคลเซียมสูง ๆ ได้อีก
กลุ่มที่เสี่ยงเกิดอาการนี้คือ ผู้สูงวัย เพราะผู้สูงวัยจะมีมวลกระดูกน้อย กระดูกเป็นอวัยวะสำคัญในการปรับสมดุลแคลเซียมในเลือดหากมวลกระดูกน้อย ประสิทธิภาพการปรับแคลเซียมจะลดลงมาก อีกอย่างผู้สูงวัยจะเป็นกลุ่มคนที่ได้ยาเม็ดแคลเซียมมากกว่าคนหนุ่มสาว โอกาสแคลเซียมเกินจากยา ก็สูงกว่าแน่นอน ประเด็นเสริมคือหากมีภาวะขาดสารน้ำ โดยเฉพาะการใช้ยาขับปัสสาวะร่วมด้วยจะเร่งการเกิดภาวะนี้ง่ายขึ้น (ซึ่งก็มักจะใช้ในผู้สูงวัยอีกเช่นกัน)
ส่วนการรักษาก็รักษาแบบแคลเซียมในเลือดสูงตามลำดับความฉุกเฉิน ในกรณีจากยาเม็ดแคลเซียมจะไม่ค่อยอันตรายนัก แค่ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำให้เต็มที่และหยุดยาก็จะดีขึ้นได้เองครับ
ประเด็นคือ การกินยาเม็ดแคลเซียมเสริมมากเกินไป อาจจะเกิดจากความตั้งใจคือตั้งใจใส่มาก ๆ หวังจะเติมกระดูกมาก ๆ ไม่ได้นะครับ แคลเซียมมีการควบคุมการดูดซึมและการนำไปใช้ กินมากไปจะเกิดผลเสีย เสริมแคลเซียมเท่าที่แพทย์สั่ง ทั่วไปก็วันละเม็ด จะใช้มากกว่านี้ในบางโรคเท่านั้นเช่นผ่าตัดไทรอยด์แล้วแคลเซียมต่ำ หรือไตเสื่อม ผู้สูงวัยบางท่านกินแบบไม่ตั้งใจคือกินผิดหรือกินยาซ้ำ หมอสามคลินิกให้มาเหมือนกันแบบนี้ หรือหมอสี่คลินิกและลูกหลานซื้อมาให้อีกห้ากระปุก
ระมัดระวังการใช้ยาเม็ดเสริมแคลเซียมด้วยนะครับ ทุกอย่างมีข้อจำกัด มีผลดีผลเสีย คำแนะนำมาตรฐานยังเป็นการเสริมแคลเซียมจากอาหารก่อนเสมอถ้าไม่พอจึงเสริมด้วยยาเม็ดแคลเซียม ภายใต้การควบคุมดูแลที่เหมาะสม ทั้งขนาดยาและปฏิกิริยาระหว่างยาและอาหารครับ

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น