ทำไมหมอต้องจ่ายยาโรคกระเพาะมาพร้อมกับยาแก้ปวดด้วย ตอนที่หนึ่ง

ทำไมหมอต้องจ่ายยาโรคกระเพาะมาพร้อมกับยาแก้ปวดด้วย  ตอนที่หนึ่ง

เรื่องนี้จริงๆก็ว่ากันยาวและเป็นเรื่องแรกเลยนะที่มีแฟนเพจถามปัญหาทางการแพทย์ แล้วก็ไม่ได้พูดเรื่องนี้อีกนานเลย จนมาเจอวารสารรวบรวมการศึกษาเรื่องการใข้ยาป้องกันโรคกระเพาะ มันมีประสิทธิภาพจริงหรือ ยังไม่ถึงชั่วโมงอ่านวารสาร เรามาเข้าใจแบบบ้านๆกัน

  การใช้ยาโรคกระเพาะเพื่อหวังผลป้องกันแผลในกระเพาะและอาจรวมถึงกระเพาะอาหารอักเสบ มีใช้มากกับการใช้ยาแก้ปวดลดการอักเสบที่เรียกว่า NSAIDs รวมไปถึงยาแอสไพรินที่ใช้ปกป้องหลอดเลือดด้วย ทั้งการกินป้องกันโดยที่ยังไม่เคยมีโรคกระเพาะมาก่อน แต่ต้องกิน NSAIDs หรือเคยกิน NSAIDs แล้วเกิดปัญหามาแล้วแต่ต้องกินซ้ำ หรือเกิดปัญหาอยู่แต่ก็ยังหยุดไม่ได้
  เราจะใช้ยาเพื่อไปปกป้องกระเพาะอาหาร มันจะช่วยไหม ภาษาเราๆก็จะเรียกว่า ไปเคลือบกระเพาะ แต่จริงๆมันก็ไม่เหมือนกับการไปเคลือบแก้ว เคลือบกันสนิมอะไรแบบนั้น

ในตอนที่หนึ่ง เราก็จะมารู้ว่า แผลในกระเพาะและการเกิดกระเพาะอาหารผิดปกติจาก NSAIDs มันก็ไม่เหมือนกันเสียทีเดียว

  แผลในกระเพาะนั้นมีหลายสาเหตุ แต่สาเหตุหลักๆเลยคือการติดเชื้อ Helicobacter pylori เชื้อตัวนี้มันทนกรด เปลี่ยนหลุมหลบภัยของมันไม่ให้กรดเข้ามาทำร้ายตัวมันได้ กินลึกไปเรื่อยๆจนเป็นแผล เลือดออก ปวดท้อง กระเพาะทะลุ การจะรักษามันก็ต้องเปลี่ยนสภาพแวดล้อมในกระเพาะให้เป็นกรดน้อยลงแล้วยิงยาฆ่าเชื้อลงไป
   ส่วนสาเหตุที่พบน้อยกว่า หรืออาจไม่ใช่สาเหตุเดี่ยวๆ ต้องมีหลายๆอันหรือร่วมกับการติดเชื้อที่ว่า เช่น แอลกอฮอล์ บุหรี่ มะเร็ง ยาแก้ปวด ยาสเตียรอยด์

  สำหรับกระเพาะอาหารอักเสบที่เราจะมากล่าวถึงในตอนต่อๆไป ก็มีหลายสาเหตุแต่เราจะกล่าวถึงเรื่องที่เกี่ยวกับยาแก้ปวด NSAIDs นะครับ เจ้าตัวยานี้ไม่ได้ไปออกฤทธิ์กัดกร่อนทำลายกระเพาะโดยตรงเท่าไรนัก อย่าลืมว่ากระเพาะมนุษย์เรา "เปรี้ยว" อยู่แล้ว มีกรดเกลือเข้มข้นสูงมากอยู่แล้ว
   แต่ที่ยาไปรบกวนคือ ไปรบกวน หน่วยงานป้องกันอันตรายจากกรด เมื่อหน่วยงานป้องกันอันตรายจากกรดเสียหน้าที่ไป กรดก็กัดกร่อนทำลายกระเพาะอาหารรวมไปถึงลำไส้ เกิดเป็นกระเพาะอาหารอักเสบ เลือดออกได้เช่นกัน
  หน่วยงานป้องกัน ส่วนใหญ่คือสาร prostaglandins และการควบคุมการหลั่งสาร prostaglandins ไม่ว่าจะเป็นภาวะกรดด่าง ระบบเลือดไหลเวียนใต้ผนังกระเพาะ

  เจ้า NSAIDs มันไปยับยั้งการสร้าง prostaglandins นี่เอง...เห็นภาพไหม จึงมีการรักษาโดยการให้สารใกล้เคียง prostaglandins หรือสามารถไปกระตุ้นการสร้าง prostaglandins ในการรักษา
  หรือ...ใช้ยาแก้ปวดชนิดใหม่  COX2 ยาที่ลงท้ายด้วย coxib ทั้งหลาย

  ยา NSAIDs จะไปยับยั้งการทำงานของ COX ทำให้สร้างสารอักเสบไม่ได้ก็ไม่ปวด ไม่มีไข้ อักเสบลดลง แต่ว่าผ่านช่องทาง COX2 ... ในขณะเดียวกัน มันก็ไปยับยั้ง COX1 ด้วย ทำให้สารปกป้องร่างกายทั้งหลาย การแข็งตัวเกล็ดเลือด สารปกป้องกระเพาะ หยุดทำงานเช่นกัน ซึ่งไม่ใข่สิ่งที่เราต้องการ มันเลยเกิดแผล เลือดออกง่าย กับการใช้ NSAIDs
  เราก็พัฒนา NSAIDs ชนิดที่หยุดแต่ COX2 ดีกว่า เรียกว่า selective COX2 inhibitors หรือเจ้า COXIB ทั้งหลาย (แต่ก็ยังข้ามไป COX1 ได้บ้างเล็กๆน้อยๆ)   ปรากฏว่าก็ดีตามที่คิดเว้นแต่มันมีผลเสียต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด อาจแย่ลงจากโรคหัวใจได้

  อาจจะเห็นว่ายังไม่เข้าเรื่องราวเลย ใจเย็นๆ เราค่อยๆไป เราจะได้เข้าใจ ในตอนที่สองก็จะมาดูว่า ถ้ากรดมันมีปัญหา นอกจากการไปเสริมตัวป้องกันกรดแล้วเราไปลดกรดด้วยดีไหม และทำไมการเสริมตัวป้องกันอย่างเดียวมันไม่เวิร์ก ติดตามตอนต่อไป