ซิฟิลิส

ซิฟิลิส

วันนี้ผมพบผู้ป่วยชาวต่างชาติ ตะวันตก มาปรึกษาเนื่องจากมีแผลที่อวัยวะเพศมา 1 สัปดาห์ บอกว่าช่วงคริสต์มาสมาเที่ยวเมืองไทย คงเที่ยวหนักไปหน่อย พอเปิดออกมาดูก็ประหลาดใจเล็กน้อย ไม่ได้พบนานแล้วมันคือแผลริมแข็งที่อวัยวะเพศ หรือ chancre พบในการติดเชื้อซิฟิลิสในระยะแรก
ผู้ป่วยโวยวายว่าอะไรกัน แค่ครั้งเดียว ผู้หญิงคนนั้นแย่มาก กลับไปบ้านถ้าเมียเขารู้ ตายแน่ๆ ซวยจริงๆ จากคำให้การณ์นี้ท่านคิดว่าใครผิด ผู้ป่วย หรือ หญิงคนนั้น หรือติดจากภรรยา หรือเพราะโชคร้าย

ไม่อยากให้คิดว่าใครผิดนะครับเพราะไม่มีใครอยากเป็นอยากติด การคิดว่าใครผิดไม่ได้เป็นหน้าที่ของหมอครับ แพะรับบาปในสายตาผมมีอยู่คนเดียว เรียกว่าแพะก็ไม่ผิดนะเพราะเขาแค่อยู่ผิดที่ผิดเวลา คือ คุณ treponema pallidum แบคทีเรียรูปเกลียวที่ก่อโรคซิฟิลิสครับ
ใช่ครับเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ถ้าติดก็ต้องไปดูแลคู่นอนด้วย รอยโรคแรกๆก็จะเป็นแผลเล็กๆไม่เจ็บ ผิวเรียบ เนื้อแดงๆยุ่ยๆ เรียกว่าแผลริมแข็ง ถ้าแผลริมอ่อนคือนูนขึ้นก็เป็นอีกเชื้อหนึ่ง ถ้าไม่รักษาก็อาจมีปฏิกิริยาลุกลามทั่วร่างกายเช่นมีผื่น ผมร่วง ปวดข้อ เรียก secondary syphilis จากการเกิดปฏิกิริยา gummatous necrosis และถ้ายังไม่รักษาก็จะลุกลามและซ่อนเร้น กลับมากำเริบอีกได้เป็น latent syphilis และ tertiary syphilis ที่อาจเรื้อรังจนเป็นแผลกระดูก หลอดเลือดโป่งพอง หรือเป็นซิฟิลิสขึ้นสมอง การรักษาในระยะท้ายๆจะยากและไม่หายขาด

มีการตรวจเลือดเพื่อยืนยันการติดเชื้อซิฟิลิสที่ต้องทำคือ การคัดกรองว่ามีเชื้อโดนตรวจ VDRL ถ้าผลลบก็ไม่ใช่ซิฟิลิสแต่ถ้าผลบวก "น่าจะ" เป็นซิฟิลิส เมื่อผลบวกต้องยืนยันด้วยการตรวจเลือด TPHA ถ้าเป็นบวกอีก ก็ซิฟิลิสเกือบร้อยเปอร์เซนต์ และนำการตรวจสองขั้นแบบนี้ครับ
#การรักษาระยะแรกๆในช่วงมีแผลนั้นง่ายมากครับ วารสารทุกสำนัก ตำราทุกเล่มเขียนเหมือนกัน ยังไม่เปลี่ยน เชื้อยังไม่ดื้อ ใช้ยา benzathine penicillin ขนาด 2.4 ล้านหน่วยฉีดเข้ากล้ามครั้งเดียวอยู่ ถ้าแพ้ยา penicillin ก็ใช้ยา azithromycin 2000 mg ครั้งเดียวอยู่ จึงน่ารักษามากครับ

ซิฟิลิสนั้น ติดง่าย หายง่าย อย่าละเลยการักษานะครับเพราะถ้าเลยไประยะหลังๆจะยากแล้ว และอย่าลืมค้นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆด้วย และอย่าลืมประโยคทองคำ "สวมถุงยางอนามัยทุกครั้งเมื่อมีเพศสัมพันธ์"